Spis treści:
Przycinanie drzewek i krzewów owocowych to jeden z głównych, a jednocześnie jeden z najtrudniejszych obowiązków, z którymi musi radzić sobie każdy ogrodnik i sadownik. Zwykle temat wywołuje też sporo kontrowersji, każdy plantator ma swoje sprawdzone metody i jest gotów bronić ich jak lew.
Są jednak podstawowe zasady, z którymi zgodzi się każdy z nich. Poniżej znajdziesz listę 13 największych błędów przy przycinaniu drzew owocowych razem z poradami, które pozwolą ich uniknąć.
Najczęstsze błędy przy przycinaniu drzew owocowych
1. Nadmierne przycinanie
Do zbyt głębokiego przycinania dochodzi zwykle, gdy w jednym sezonie zdarzy nam się o nim zapomnieć lub kiedy zasadzimy drzewka zbyt blisko siebie i musimy utrzymać ich korony w ryzach.
Chociaż silniejsze cięcie wydaje się logicznym sposobem, skutki są odwrotne. Mocniej przycięte drzewo owocowe zaczyna rosnąć jeszcze szybciej, za to wydaje mniej owoców. Zaburzenie równowagi wzrostu powoduje reakcję obronną drzewa, które zaczyna zawiązywać pąki liściaste, które kosztują drzewo mniej energii i substancji odżywczych niż kwiaty i owoce.
2. Błędy w przycinaniu przewodnika i pędów konkurencyjnych
Wielu początkujących ogrodników popełnia odwrotny błąd i nadmiernie powstrzymuje się podczas przycinania drzewek owocowych. Efekty mogą być opłakane szczególnie w przypadku przewodnika. Zbyt późne ograniczenie jego wysokości może prowadzić do osłabienia struktury drzewa i zwiększać ryzyko chorób. Razem może to skutkować nawet wyłamaniem przewodnika.
Drugim problemem jest pozostawianie przy przewodniku pędów konkurencyjnych, czasami wynika to z trudności z podjęciem decyzji. Jej odkładanie na kolejny sezon to zły pomysł. Drzewo traci w ten sposób energię, którą mogło poświęcić na wzrost przewodnika i owocowanie. Poza tym im większy (starszy) pęd, który wycinamy, tym większa rana dla drzewa.
3. Zbyt późno wykonane cięcie
Drzewa i krzewy owocowe należy przycinać przed lub po okresie wegetacyjnym. Dla większości drzew owocowych rosnących w Polsce początek kwietnia to ostatni dzwonek. Przy ciepłej zimie nawet ten termin może się okazać zbyt późny, dlatego jeżeli nie robiliśmy tego na jesień, to cięcie wykonujemy, gdy tylko ustąpią większe przymrozki. Wyjątkami są wiśnie i czereśnie, które najlepiej przycinać zaraz po zbiorach.
Zbyt późne przycinanie drzew, a dokładniej cięcie w trakcie okresu wegetacyjnego niesie za sobą długą listę kłopotów: słabszy wzrost, gorsze zbiory, więcej chorób... Inwazyjne zabiegi w czasie aktywności drzewa można porównać do naprawiania samochodu przy włączonym silniku.
4. Nieprawidłowe cięcie wilków
Jeden z najczęściej popełnianych błędów podczas pielęgnacji drzewek owocowych to niewłaściwe przycinanie młodych, rosnących pionowo pędów, nazywanych wilkami. Pod żadnym pozorem nie należy przycinać ich sekatorem! W ten sposób nie uda nam się usunąć zgrubienia bezpośrednio w miejscu, z którego wyrasta wilk.
Młode pędy należy usunąć piłką do drzewa (tzw. liskiem), wykonując cięcie równo z korą. Tylko wtedy będziemy mieli pewność, że w przyszłym sezonie na tym samym miejscu nie znajdziemy kolejnego, albo nawet kilku nowych wilków.
5. "Golenie drzew"
Zdarza się, że ogrodnicy zbyt dużo uwagi poświęcą przerzedzeniu korony drzewa, które ma zapewnić równomierny dostęp do światła wszystkim partiom. Skupieni na tym zadaniu często posuwają się za daleko i usuwają wszystkie drobne pędy w koronie drzewa.
Jak we wszystkim, w przycinaniu młodych pędów także należy zachować umiar. Dobrze usunąć część pędów, szczególnie te, które krzyżują się lub przeszkadzają w inny sposób, jednak wycięcie wszystkich zaburzy równowagę wzrostu drzewa. W miejscu pędów owoconośnych roślina zacznie wypuszczać wilki, a plony ze starszych gałęzi będą mniejsze i gorszej jakości.
6. Zła technika cięcia
Częsty błąd to cięcie wykonywane nad pąkiem skierowanym do wewnątrz krzewu. W efekcie, zamiast ograniczyć nadmierne zagęszczanie korony, pogorszymy sytuację. Z miejsca cięcia wyrosną kolejne pędy do wewnątrz, skutek będzie więc odwrotny do zamierzonego.
Drugi istotny błąd to cięcie prostopadle do pędu. Taki sposób utrudnia proces zabliźniania ran. Łatwiejsze do zagojenia są rany po cięciu skośnym, dlatego piłkę powinniśmy ustawiać pod kątem i wykonywać cięcie nad pąkami skierowanymi do zewnątrz.
Przeczytaj również: Prosta metoda cięcia drzew owocowych na piłkę. Jak i kiedy to zrobić?
Poznaj najprostszą metodę przycinania drzewek owocowych w ogrodzie! Fot.123RF/CanvaPro
7. Nieodpowiednie narzędzia do cięcia pędów
Dla dobra rośliny i naszych narzędzi przycinanie należy wykonywać za pomocą odpowiedniego sprzętu. Siłowanie się z grubymi gałęziami ręcznym sekatorem stępi ostrze, a przede wszystkim poszarpie włókna roślinne i spowoduje głębokie, wrażliwe na zakażenia rany. Drzewa owocowe najlepiej przycinać piłką, sekator czy nożyce zostawiając na kosmetyczne poprawki. Warto pamiętać, aby przed cięciem zdezynfekować wszystkie narzędzia.
8. Odwrócony stożek
Drzewa owocowe nie powinny uzyskać pokroju, w którym podstawa jest węższa niż wierzchołek korony. Takie formowanie świadczy o niepotrzebnym lub zbyt silnym skracaniu pędów u podstawy i zbyt słabym wycinaniu pędów konkurencyjnych. Często do zbyt silnego zagęszczenia dochodzi z prozaicznej przyczyny — braku chęci, siły lub po prostu drabiny do prawidłowego wykonania cięcia wyższych partii drzewa.
9. Nieskracanie silnych i długich pędów pierwszego piętra
Razem z punktem poprzednim ten błąd dobrze pokazuje, jak ważne jest zachowanie równowagi i znalezienie "złotego środka" w pielęgnacji drzewek owocowych. Nie wolno przesadzić ze skracaniem pędów poziomu bazowego, jednak pozostawienie ich samopas, szczególnie w pierwszych latach wzrostu powoduje pożeranie przez dolne partie większości substancji odżywczych, co prędzej czy później skutkuje ogołoceniem gałęzi powyżej.
10. Pozostawienie pędów bocznych zbyt nisko na przewodniku
Jeden metr czystego pnia bez żadnych pędów bocznych i rozgałęzień to absolutne minimum. Nie ma sensu za wszelką cenę próbować utrzymywać pędów, które pojawiają się poniżej korony drzewa (w pierwszych latach, z czasem ten proces zanika).
11. Zbyt wiele pędów owoconośnych
Lepsze jest wrogiem dobrego, świetnie pasuje tu także określenie "klęska urodzaju". Każdy ogrodnik liczy na obfite plony, jednak pozostawienie zbyt dużej ilości pędów owoconośnych przynosi odwrotne skutki. Przycinanie drzew owocowych wymaga wyczucia, a przede wszystkim praktyki. Drzewo, na którym zawiąże się zbyt wiele owoców, może po prostu nie być w stanie zapewnić im wszystkim odpowiedniej ilości substancji odżywczych, co odbije się na wielkości i jakości plonów.
12. Przycinanie bez usuwania suchych końcówek
Ten błąd to zwykle pokłosie naszego lenistwa i błędów poznawczych, z których nie zdajemy sobie sprawy. Wycinając duże gałęzie i widząc namacalne efekty pracy, mamy tendencję do lekceważenia czynności, których efekty nie będą tak zauważalne. Tyczy się to na przykład mozolnego i mało efektownego usuwania suchych końcówek pędów i małych odrostów na gałęziach i pniu. Tymczasem to właśnie te drobne elementy są najmocniej narażone na choroby i zakażenia, które w dłuższej perspektywie mogą uśmiercić nasze drzewko owocowe.
13. Zaniedbanie pielęgnacji po przycięciu
Na koniec naszego zestawienia największych błędów w przycinaniu drzew owocowych omówimy ten, który popełniamy w ostatnim etapie pielęgnacji naszych drzewek. Chodzi o zabezpieczenie rośliny po zakończonym cięciu. Pamiętaj! Zawsze zabezpieczaj skaleczenia po przycinaniu za pomocą maści ogrodniczej. To najlepszy sposób, żeby uniknąć zakażenia rośliny grzybami lub innymi patogenami. Pozwoli to także ograniczyć utratę soków, co z kolei zapewni więcej substancji do wzrostu i szybkiego zagojenia ran.
Kiedy przycinać drzewka owocowe w ogrodzie?
Jeżeli już wiemy, jakie są największe błędy w przycinaniu drzew owocowych i jak ich unikać najlepszym sposobem na zakończenie lektury będzie krótkie przypomnienie, kiedy najlepiej wykonywać cięcie danego gatunku drzewa w naszym sadzie lub ogrodzie. Przy wyborze terminu powinniśmy wziąć pod uwagę te 3 czynniki:
- temperatura na zewnątrz powinna wynosić ok. 7-10 stopni;
- prognoza na najbliższe dni przewiduje temperatury dodatnie;
- nie spodziewamy się już dużych mrozów.
Śliwy, grusze i jabłonie przycinamy zwykle na przełomie lutego i marca. W drugiej połowie trzeciego miesiąca przychodzi czas na brzoskwinie i nektaryny. Wyjątkiem w polskich ogrodach są wiśnie i czereśnie, na których cięcie wykonujemy w lecie, najlepiej zaraz po zbiorach.
Przeczytaj również: Cięcie śliwy. Kiedy i jak prawidłowo przycinać śliwy, by obficie owocowały?
"Rolnicy": Swojskie cytrusy w przydomowej szklarni na INTERIA.TV.