Spis treści:
- Żywotnik zachodni - charakterystyka gatunku
- Żywopłot w ogrodzie: brabant czy szmaragd?
- Kiedy przycinać tuje? Najważniejsze zasady
- Jak przycinać tuje?
Żywotnik zachodni - charakterystyka gatunku
Żywotnik zachodni to drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej – do Europy został sprowadzony jako jeden z pierwszych gatunków, już w 1540 roku. Roślina dorasta do 15-20 metrów wysokości.
Na początku rośnie szybko; korona przybiera wąski, stożkowy kształt, z czasem – po upływie kilkudziesięciu lat, zmniejsza tempo wzrostu, a pokrój drzewa staje się bardziej okrągły. Spłaszczone, ale rozgałęzione gałązki mają jasnozielony kolor. Zimą przeważnie brunatnieją, by na wiosnę znów się zazielenić. Wykształca zimozielone łuskowate igły: te rosnące bezpośrednio na gałęziach są przylegające i niezaostrzone, a te na końcach pędów odstają i rosną w szpic.
Na łuskach na dolnych i górnych partiach gałęzi znajdują się gruczołki żywiczne, które po roztarciu uwalniają żywiczny zapach. Drewno uzyskiwane z żywotników jest lekkie, miękkie o jasnożółtej barwie. Nie ma żywicy i jest trwałe i odporne na gnicie. Wykorzystywane jako budulec różnego rodzaju oklein: sklejek, mebli, boazerii etc.
Żywotniki są silnie trujące dla ludzi i koni. Związki chemiczne zawarte w roślinie po połknięciu wywołują bóle głowy, arytmię, pobudzenie, drgawki, uszkodzenia wątroby i nerek, a nawet bezdech. Olejki eteryczne pobrane z rośliny wykorzystywane są w celach leczniczych.
Przeczytaj również: Tuje kolumnowe – odmiany i wymagania. Jak przycinać tuje, żeby tworzyły gesty żywopłot?
Żywopłot w ogrodzie: brabant czy szmaragd?
W polskich ogrodach królują dwie odmiany tui zachodniej – szmaragd i brabant. Mają podobne wymagania pielęgnacyjne. W przypadku brabanta warto pamiętać o odśnieżaniu drzewek zimą, ponieważ zalegająca pokrywa śnieżna może wygiąć lub połamać pędy. Ta druga odmiana lepiej rośnie w glebach żyznych.
Różnica między obiema odmianami sprowadza się głównie do czasu, w jakim uzyskać można piękny żywopłot. Brabant jest łatwiejszy w uprawie, mniej wymagający. Stożkowata bryła szmaragdu sprawia, że osiągnięcie gęstej zielonej zapory wymaga wiele zabiegów formujących rozciągniętych w czasie. Taki kształt uniemożliwia również zbyt gęste sadzenie. Uformowanie gęstego żywopłotu z tui szmaragd wymaga co najmniej kilku lat. Bardziej walcowate brabanty można sadzić blisko siebie, tak by od razu się stykały i już od czasu nasadzenia tworzyły gęstą zieloną osłonę. Brabant nie brązowieje na zimę.
Oprócz tych dwóch najbardziej typowych odmian możesz wybierać także spośród innych, równie ciekawych. Oto niektóre z nich:
- „Columna” – wąskokolumnowa, w ciemnozielonym kolorze,
- „Yellow Ribbon” – stożkowa, złocista,
- „Aureospicata” – szerokostożkowa o barwie ciemnozielonej,
- „Europe Gold” – wąskostożkowa w intensywnym złotożółtym odcieniu,
- „Malonyana” – wąskokolumnowa w ciemnozielonym kolorze,
- „Maria” – stożkowa, żółta,
- „Spiralis” – stożkowa w ciemnozielonym kolorze, ma delikatnie skręcone pędy,
- „Pyramidalis” – wąskostożkowa o ciemnozielonej barwie.
Przeczytaj również: Czy da się uratować brązowiejące tuje? Przygotuj oprysk, jest ostatnią deską ratunku dla obumierającego krzewu
Kiedy przycinać tuje? Najważniejsze zasady
Żywotniki doskonale znoszą cięcie. Jeśli sadzimy je z zamiarem uzyskania gęstego żywopłotu, powinny być przycinane regularnie, zgodnie z zasadą, że im roślina jest częściej i łagodniej przycinana, tym bardziej rozgałęzia się i gęstnieje.
- Pierwsze cięcie przeprowadź na wiosnę, kiedy nabrzmiewają młode pąki (przed rozpoczęciem wegetacji). Druga połowa marca lub początek kwietnia.
- Pierwsze cięcie przeprowadź dopiero rok po posadzeniu drzewka. Przycinaj tylko te rośliny, które przekroczyły wysokość 1,5 metra. Zabieg wykonuje się, kiedy tui nie zagrażają już przymrozki. Ważne jest, żeby pierwszy raz przyciąć tuję przed rozpoczęciem okresu wegetacji. Jeżeli chcemy, żeby tuja pięknie się rozrosła, powinniśmy skrócić jej czubek oraz boczne pędy o ok. połowę długości. Jednocześnie pozbądźmy się uschniętych i uszkodzonych gałązek.
- Drugie cięcie przeprowadź latem, najlepiej w czerwcu, kiedy młode pędy osiągną kilkanaście centymetrów. Powinniśmy je skrócić tym razem o 2/3 długości.
- Trzecie cięcie raz tuje wypada pod koniec lipca, najpóźniej w połowie sierpnia. Nie powinniśmy ciąć krzewów po tym terminie, ponieważ rany mogą się nie zagoić i roślina może nie przetrwać zimowania. Trzecie cięcie polega na skróceniu pędów tylko o 1 cm.
- Zbyt późne przycięcie pędów może sprawić, że młode gałązki nie zdążą zdrewnieć przed zimą.
Nowo posadzonych roślin nie przycinamy – z przeprowadzeniem tej czynności wstrzymujemy się do nastania kolejnego sezonu.
Tuje przycina się od końca marca do sierpnia – 2-3 razy w ciągu sezonu. Fot.123RF.com
Jak przycinać tuje?
Regularne przycinanie żywotników nada im odpowiednie kształty. Stosując ten zabieg pielęgnacyjny, pozbędziesz się odrastających gałęzi i utrzymasz swój żywopłot w należytym porządku.
Podczas wiosennego cięcia skracaj pędy rośliny o ok. 1/3 - 1/2 długości. Tak samo postępuj podczas letniego cięcia w czerwcu. Na wiosnę usuń także wszystkie martwe gałązki.
W sierpniu przytnij tuje po raz ostatni, skracając pędy o 1-2 cm. To ostatnie cięcie — wakacyjne — ma na celu zagęścić roślinę. Pędy, które mają się rozkrzewić, skracamy o jeden centymetr. Rany powstałe na skutek późniejszego lub mocniejszego przycinania nie zagoją się, przez co roślina nie przetrwa zimy.
Jak przycinać tuje na żywopłot?
Regularne przycinanie żywotników nada im odpowiednie kształty. Stosując ten zabieg pielęgnacyjny, pozbędziesz się odrastających gałęzi i utrzymasz swój żywopłot w należytym porządku. Tuje wystarczy przycinać trzy razy w roku.
Wysokości cięcia skracającego nie sposób dokładnie określić w centymetrach, zależy ono od rodzaju rośliny i osobistych obserwacji lub doświadczeń. Najczęściej przyjmuje się, że młode przyrosty skracamy o ok. 30%, w przypadku tui mogą być one skrócone nawet o połowę. Można też przyjąć zasadę, że utrzymujemy wybraną przez nas wysokość szpaleru i skracamy żywopłot do przyjętej przez nas wysokości.
Jeżeli raz zdecydujesz się na przycinanie żywopłotu, nie możesz go potem pominąć. Formowany, a nieprzycinany żywopłot zaczyna przerzedzać się w miejscach, do których nie dociera światło. Przycinana dotychczas warstwa zostanie zasłonięta przez nowe, niekontrolowane pędy i może zacząć obumierać. Reanimacja nieprzycinanych tui może zająć wiele czasu, dlatego nie pomijaj żadnego cięcia.
Źródło: Dzień z życia ogrodnika amatora
Po co przycinać tuje w ogrodzie?
Żywotniki przycina się głównie po to, aby nadać im odpowiedni kształt i gęstość oraz utrzymać ich rozmiar. Pamiętaj, że częstotliwość przycinania będzie uzależniona od odmiany rośliny i jej przeznaczenia.
- Tuje rosnące w żywopłocie oraz te przeznaczone na rzeźby ogrodowe przycina się 2-3 razy w sezonie.
- Okazy rosną wolniej przycinana się dopiero wtedy, gdy urosną do zbyt dużych rozmiarów.
Jakie akcesoria są potrzebne do przycinania tuj?
Tuje możesz przycinać sekatorem ręcznym, do wyższych okazów najlepiej posłużyć się nożycami ogrodniczymi ręcznymi lub spalinowymi. Pamiętaj, aby naostrzyć narzędzia przed ich użyciem. Tępy sekator może zniszczyć wygląd roślinny oraz doprowadzić do jej zakażenia grzybem.
Przeczytaj również: Mikoryza pod tuje. Urosną szybciej i bujniej, niż się spodziewasz