Chryzantemy – charakterystyka
Te piękne, kolorowe kwiaty należą do rodziny astrowatych. Przyjmują formę półkrzewiastej byliny. Kwiat chryzantemy charakteryzuje się bufiastą budową. Płatki mają kształt drobnych języczków.
Istnieje wiele odmian chryzantem. Różnią się one kolorem, wielkością i kształtem kwiatów. Popularne są odmiany wielkokwiatowe, pełne, obficie kwitnące. Większość chryzantem kwitnie dopiero na przełomie października i listopada. Nie brakuje jednak takich, które wypuszczają pierwsze kwiaty już w sierpniu.
Fot. chryzantema odmiana "purple" / 123RF/PICSEL
Chryzantemy, nazywane też złocieniami, przyjęły się w naszej kulturze jako symbol przemijania i radzenia sobie ze smutkiem. To właśnie nimi stroimy groby na święta Dnia Zmarłych i Wszystkich Świętych. Co ciekawe, kiedy zajrzysz na drugą połowę kuli ziemskiej, do Japonii, dowiesz się, że tam jest zupełnie na odwrót. W Azji chryzantemy są oznaką słońca, radości i długiego życia.
Na szczęście i w Polsce odchodzi się już od wyłącznie smutnego postrzegania chryzantem. Kwiaty z przycmentarnych straganów zaczynają wędrować do przydomowych ogródków. Ze względu na swoje walory estetyczne ta roślina zdecydowanie zasługuje na miejsce na rabatach kwiatowych. Mnogość kolorów stanowi doskonałe urozmaicenie dla letnich i jesiennych aranżacji. Kępy chryzantem w donicach sprawdzą się też na balkonach i tarasach.
Może zainteresuje cię też artykuł: Rośliny odpowiednie na cmentarz - z tych kwiatów stworzysz kompozycje na grób
Popularne rodzaje i odmiany chryzantem
Istnieje co najmniej 5 tysięcy odmian chryzantem. Do wyboru masz wczesne, które kwitną już w sierpniu, lub późne. Ich kolory zobaczysz dopiero w listopadzie. Różnią się też między sobą wielkością kwiatów i długością łodyg. W dostępnych kolorach możesz wybierać i przebierać do woli.
Najpopularniejsze odmiany chryzantem:
- „Clara Curtis” – ma duże, różowe kwiaty z żółtym środkiem. Pędy rosną do 70 cm. Odmiana kwitnie od sierpnia aż do pierwszych przymrozków.
- „Mosquito” – wypuszcza obfite koszyczki w kolorze żółtym. Osiąga wysokość 50 cm. Kwitnie we wrześniu i październiku.
- „Dutchess of Edinburgh” – jej kwiaty są szkarłatne. Wysokość krzaczka to ok. 60 cm. Kwiaty pokazują się we wrześniu i utrzymują do października.
- „White” – ma pełne kwiaty w kolorze białym. Osiąga ok. 60 cm. Zakwita w połowie października.
- „Lola” – koszyczki kwiatowe wypełnione są po brzegi jasnoróżowymi płatkami z ciemniejszą obwódką na końcach. Kwitnie w październiku. Wyrasta do wysokości 70 cm.
Fot. chryzantema odmiana „Clara Curtis” / 123RF/PICSEL
Uprawa chryzantem – gleba i pielęgnacja
Złocienie lubią miejsca ciepłe, nasłonecznione i spokojne. Uprawa chryzantem nie jest trudna. Nie mają specjalnych wymagań co do gleby. Ważne, żeby była w miarę żyzna, o obojętnym odczynie. Przed posadzeniem roślin przygotuj podłoże: przekop je i spulchnij.
Przenieś sadzonki do gruntu na wiosnę. Dzięki temu chryzantemy porządnie się ukorzenią i jeszcze w tym samym roku pięknie zakwitną. Młode rośliny są jednak najlepiej dostępne jesienią. Dla większości odmian, które nie są mrozoodporne, będzie to już trochę za późno. Ostatnie rozsady powinny nastąpić pod koniec lata. Jedyną szansą na przetrwanie dla chryzantem zakupionych jesienią jest przechowanie ich w chłodnym i jasnym pomieszczeniu.
Podlewanie chryzantem jest konieczne tylko w początkowej fazie wzrostu i w okresach suszy. Do kilku razy w roku nawóz je mieszanką z magnezem, wapniem, potasem lub fosforem. Najlepiej wykorzystaj do tego kompost lub obornik. Jeśli zauważysz, że rośliny kwitną niezbyt obficie, to znak, że należy je przesadzić.
Uprawa chryzantem w donicach jest nieco łatwiejsza. Na zimę możesz po prostu przenieść pojemniki do pomieszczeń. Zadbaj o to, by gleba w doniczce była przepuszczalna i stale wilgotna. Pamiętaj też o regularnym nawożeniu.
Uważnie dobierz odmianę, którą przeznaczysz na balkon. Te hodowane w szklarniach słabo radzą sobie przy kiepskiej pogodzie. Zapytaj w szkółce lub sklepie ogrodniczym o odmiany karłowe.
Przeczytaj także:Jak pielęgnować chryzantemy?
Jak przezimować chryzantemy?
Zimowanie chryzantem może wydawać się skomplikowane. Wiele zależy od odmiany, na którą się zdecydujesz. Pomimo późnego kwitnienia spora część chryzantem jest wrażliwa na niskie temperatury. Istnieją jednak takie, które bez problemu zniosą zimowe mrozy. Jeśli myślisz o posadzeniu chryzantem w swoim ogrodzie, wybierz odpowiednią dla siebie odmianę. Te, które są łatwo dostępne na jesiennych bazarach, raczej nie nadają się do sadzenia w ogrodzie.
Gatunek, który najłatwiej wytrzymuje niskie temperatury, to chryzantema drobnokwiatowa. Be problemu powinna poradzić sobie zimą w ogrodzie. Nie straszne jej zimowe temperatury ani jesienne deszcze. W pierwszym roku po posadzeniu zapewnij jej okrycie np. gałązkami iglaków. Chryzantemy są podatne na choroby. Unikaj przykrywania ich korą i liśćmi, które łatwo gromadzą wilgoć. Ustrzeżesz rośliny przed zgnilizną i grzybicami.
Jak przezimować niemrozoodporne odmiany chryzantem doniczkowych?
Chryzantemy kupowane są najczęściej w postaci gotowych sadzonek w doniczkach. Pozostawione w nich nie mają szans na przezimowanie na zewnątrz.
Krzaczki zakupione w listopadzie przechowaj w chłodnym pomieszczeniu. Kiedy przekwitną, możesz je przyciąć. Skróć pędy do wysokości około 15 cm. Nie podlewaj rośliny za często. Wystarczy, jeśli nie dopuścisz do całkowitego przesuszenia ziemi w doniczkach.
Niektóre chryzantemy doniczkowe, choć nie są w pełni mrozoodporne, przy odrobinie pomocy świetnie sobie poradzą na zewnątrz. Przenieś je do gruntu – tam będzie im dużo łatwiej. W tym przypadku również musisz zadbać o przycinanie – najlepiej do wysokości ok. 10 cm. Dalej postępuj z nimi tak jak w przypadku odmian drobnokwiatowych.
Sprawdź też artykuł: Rośliny zdobiące ogród jesienią
Które odmiany chryzantem zimują w gruncie?
Większość chryzantem jest wrażliwa na przymrozki. Niektóre odmiany cechuje jednak całkowita mrozoodporność. Należą do nich:
- „White” – niska odmiana o białych kwiatach;
- „Walia” – ma pełne, biało-żółte kwiaty;
- „Margo” – żółta;
- „Conaco” – odmiana wielokwiatowa, pomarańczowa;
- „Clara Curtis” – ma różowe kwiaty z żółtym środkiem;
- „Purple” – kwitnie na kolor purpurowy;
- „Dutchess of Edinburgh” – szkarłatna;
- „Sofia Red” – czerwona;
- „Everest” – jedna z najbardziej wytrzymałych roślin o białych, podwójnych kwiatach.
Fot. odmiany chryzantem / 123RF/PICSEL
Istnieją też odmiany chryzantem, które mogą przetrwać zimę w gruncie pod warunkiem, że mrozy nie będą zbyt siarczyste. Są to m.in.: „Apollo”, „Copycat”, „Cameo”, „Izis”, „Primrose Button”, „Sophie Purpule”, „Princess Red” i „Flavia”. Wymagają one też lepszego zabezpieczenia.
Podczas wyboru chryzantem do ogrodu kieruj się zasadą, że im drobniejsze kwiaty, tym większa mrozoodporność. Rośliny kupuj w szkółkach. Uzyskasz w ten sposób gwarancję, że roślina jest zdrowa. Dzięki chryzantemom Twój ogród będzie prezentował się pięknie nawet późną jesienią, gdy inne rośliny już przekwitną.
Autor: Redakcja Deccoria.pl