Spis treści:
- Narcyz — charakterystyka
- Gatunki i odmiany narcyzów
- Sadzenie narcyzów - jak i kiedy sadzić żonkile?
- Pielęgnacja narcyzów
- Narcyzy po przekwitnięciu
- Choroby i szkodniki narcyzów
Co to są narcyzy, czyli narcyz a żonkil
Narcyzy są rodzajem bylin o równowąskich liściach i najczęściej pojedynczo wyrastających kwiatach. Występują w całej Europie oraz w części Azji. Wśród nich jest 74 różnych gatunków w tym narcyz żonkil (Narcissus jonquilla), zwany w skrócie po prostu żonkilem. Wiele popularnie hodowanych narcyzów to właśnie jego odmiany bądź mieszańce tego gatunku z innym przedstawicielem rodzaju.
Kwiaty narcyzów są pachnące i mają przykoronek w środku, który najczęściej przebiera kształt rurki. Ich barwa, kształt i wielkość zależą już od odmiany. Najczęściej trudno dokładnie ustalić, z których konkretnie gatunków wywodzi się konkretna odmiana. To dlatego, że na przestrzeni lat krzyżowano je ze sobą nieliczoną ilość razy. Określa je się wspólnym mianem narcyzów, mimo że są odmianami nie jednego, a wielu gatunków. Potocznie nazywa się je też żonkilami, mimo że właściwie nimi nie są.
Gatunki i odmiany narcyzów
W Polsce uprawianych jest 9 gatunków botanicznych, czyli takich, które występują w naturze. Są to:
- narcyz biały albo wonny (Narcissus poeticus), znany też czasem jako żonkil biały, o dużych białych kwiatach z krótkim, żółtym przykoronkiem;
- narcyz cyklamenowaty (Narcissus cyclamineu), który ma żółte kwiaty z wywiniętymi do tyłu płatkami i długim przykoronku;
- narcyz łuskowaty (Narcissus bulbocodium), o żółtych kwiatach w kształcie trąbki;
- narcyz niezrównany (Narcissus incomparabilis), o białych kwiatach z żółtym przykoronkiem średniej długości;
- narcyz trąbkowy (Narcissus pseudonarcissus) z kwiatami o wyjątkowo wydłużonym przykoronku;
- narcyz wielokwiatowy (Narcissus tazetta), którego cechą charakterystyczną, poza wyrastaniem z łodygi kilku kwiatów, jest ich biała barwa z intensywnie żółtym przykoronkiem;
- narcyz żonkil, żonkil (Narcissus jonquilla), o jasnożółtych kwiatach z dość krótkim przykoronkiem;
- narcyz sitowaty (Narcissus juncifolius), podobny do żonkila.
Ogrodnicy dzielą odmiany narcyzów na 12 różnych grup, częściowo według gatunku pochodzenia. Nie sposób wymienić wszystkie odmiany hodowlane narcyzów, natomiast niektóre najładniejsze z nich to:
- ‘Canaliculatus’ – niewysoka odmiana o białych kwiatach z krótkim żółtym przykoronkiem,
- ‘Rip van Winkle’ – o pełnych, żółtych kwiatach o charakterystycznym kształcie gwiazdy,
- ‘Cassata’ – wysoka odmiana o dużych, cytrynowo białych kwiatach,
- ‘Bellson’ – drobna odmiana o białych kwiatach z jasnoróżowym przykoronkiem,
- ‘Thalia’ – o śnieżnobiałych kwiatach z wąskimi płatkami,
- ‘Topolino’ – o naturalnym wyglądzie, z jasnożółtymi płatkami kwiatu i intensywnie żółtym przykoronkiem,
- ‘Precocious’ – wysoka odmiana o dużych białych kwiatach i pomarańczowym przykoronku
- ‘Dick Wilden’ – o żółtych kwiatach z wyjątkowo ciekawie wyglądającym przykoronkiem.
Aby wybrać idealną odmianę narcyzów pod własne gusta, warto odwiedzić internetową kwiaciarnię i przyjrzeć się prezentowanym zdjęciom. Przy takiej różnorodności nie jest to łatwe zadanie. Jednak tylko od Ciebie zależy, czy zdecydujesz się na żółtą lub białą klasykę, czy może postawisz na bardziej niecodziennie kolory.
Sadzenie narcyzów — jak i kiedy sadzić żonkile?
Cebulki narcyzów można kupić przez cały rok, a przechowuje się je w suchym i chłodnym miejscu. Aby zakwitły na wiosnę, należy posadzić je pod koniec lata, a dokładnie od sierpnia do połowy września. Ważne jest, by zdążyć wykonać ten zabieg jeszcze przed pierwszymi przymrozkami. Wtedy zdążą się ukorzenić. Gdy posadzimy je zbyt późno, rośliny będą miały małą szansę, żeby się przyjąć.
Odpowiednim stanowiskiem na umieszczenie cebulki narcyza jest słoneczne lub lekko ocienione miejsce. Nie jest to wymagający kwiat i wyrośnie na wielu rodzajach ziemi, ale najładniej rozwinie się w podłożu przepuszczalnym, wilgotnym i o obojętnym odczynie. Przyjmuje się, że odpowiednią głębokością sadzenia jest trzykrotność wysokości cebulki, czyli (w zależności od jej wielkości) 10 – 20 cm. Po ich posadzeniu warto przeprowadzić ściółkowanie podłoża, co zapobiegnie pojawieniu się chwastów, wśród których łatwo mogą zaginąć drobniejsze odmiany narcyzów.
Narcyzy można sadzić od sierpnia do połowy września. Fot. 123RF.com
Pielęgnacja narcyzów
Mało jest roślin tak prostych w pielęgnacji jak narcyz. Uprawa tych kwiatów polega przede wszystkim na obfitym podlaniu miejsca posadzenia cebulek po przejściu zimy. Często wystarczy roztapiający się śnieg, by pobudzić je do wzrostu. To właściwie wszystko, ponieważ nie są potrzebne żadne inne zabiegi pielęgnacyjne. Kwitnienie narcyzów rozpoczyna się już w marcu i trwa aż do maja.
Przeczytaj również: Rośliny cebulowe, które same się rozmnażają. Lista polecanych gatunków
Narcyzy po przekwitnięciu
Po przekwitnięciu narcyzy również nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Cebulki aż do kolejnej wiosny przejdą w stan spoczynku. Jeśli chcesz zmienić ich miejsce wzrostu, możesz wykopać je z ziemi. W przeciwnym razie taka konieczność zajdzie dopiero po kilku latach, kiedy roślina wykształci dużą ilość cebulek przybyszowych. Tworząc je, narcyzy rozmnażają się, ale jeśli nie znajdziesz dla młodych cebulek nowego miejsca, zrobi się dla nich za ciasno. W efekcie rośliny będą rosnąć coraz gęściej, a kwiaty będą coraz mniejsze. Co kilka lat narcyzy po przekwitnięciu należy więc wykopywać i rozdzielać. Oddziela się wyłącznie te cebulki przybyszowe, które łatwo obchodzą od rośliny matczynej. Te, które stawiają przy tym zabiegu opór, mogą jeszcze nie poradzić sobie samodzielnie.
Nie wszystkie rośliny cebulowe wymagają wykopywania – niektóre gatunki poradzą sobie same, inne wymagają tego typu zabiegów raz na kilka lat. Fot.123RF.com
Zastosowanie narcyzów
Narcyzy świetnie prezentują się w grupach w stylu naturalnym, nadając piękny wygląd wiosennemu ogrodowi. Mniejsze odmiany nadają się idealnie na skalniaki, większe zaś na reprezentacyjne rabaty. Z powodzeniem można umieszczać je w wazonie, pamiętając, że lepki sok narcyzów jest szkodliwy dla pozostałych roślin i przyspiesza ich więdnięcie. Warto również wspomnieć, że narcyzy są trujące także dla ludzi, dlatego po kontakcie z kwiatami należy dokładnie umyć ręce.
Stworzenie kompozycji bukietowej z narcyzami i innymi kwiatami jest możliwe, ale te pierwsze trzeba wstawić do wazonu o dzień wcześniej niż pozostałe, aby sok zdążył wycieknąć do wody. Zanieczyszczoną wodę należy wymienić przed umieszczeniem w wazonie pozostałych kwiatów.
Choroby i szkodniki narcyzów
Narcyzy rzadko sprawiają problemy w uprawie, ale jeśli nie zakwitają, a zamiast tego na ich liściach pojawiają się plamy, problemem może być jedna z chorób tych roślin. Czasami pojawia się zgnilizna cebul, wywoływana przez grzyby. Podobne objawy daje mozaika narcyzowa. Również szkodnik – pobzyga cebularz, którego larwy wgryzają się w cebulki – uniemożliwia kwitnienie narcyzom. Porażonych cebulek niestety nie da się odratować, trzeba ją usunąć, aby choroba nie przeniosła się na pozostałe rośliny. Należy zwracać uwagę na ich kondycję już na etapie ich zakupu.
Narcyzy nie bez powodu są tak popularnymi kwiatami. Są bardzo efektowne a równocześnie mało kłopotliwe. Ich kolejną zaletą jest duży wybór odmian. Z łatwością można się też nimi podzielić z sąsiadami, ponieważ szybko i łatwo się mnożą. To z pewnością jedne z najpiękniejszych zwiastunów wiosny.
Przeczytaj również: Wrzesień w ogrodzie. Rozmnażanie i sadzenie bylin, renowacja trawnika, rośliny balkonowe
We wrześniu pamiętaj o tych pracach ogrodowych. Pomoże ci kalendarz ogrodnika! Fot.123RF.com