Spis treści:
- Co warto wiedzieć o motylach?
- Motyle – czym się charakteryzują?
- Gąsienice w ogrodzie
- Rusałka – motyl polskich ogrodów
- Jakie inne motyle spotkamy w Polsce?
- Koliber, motyl czy ćma?
- Jak stworzyć motyli azyl w ogrodzie?
- Jakie rośliny w ogrodzie przyciągają motyle?
Co warto wiedzieć o motylach?
Motyle (Lepidoptera) to rząd owadów uskrzydlonych. Według dawnej nomenklatury oraz zgodnie ze zwyczajem dzieli się je na dzienne i nocne, czyli ćmy. Na całym świecie gatunki motyli występują w liczbie około 150 tysięcy! W Polsce żyje około 3 tysięcy gatunków tych owadów.
Co warto wiedzieć o tych ciekawych stworzeniach? Motyle należą do owadów o przeobrażeniu zupełnym. Oznacza to, że ich rozwój ma aż cztery fazy – od jaja, poprzez larwę i poczwarkę, aż do imago, czyli osobnika dorosłego. Wykluwające się z jaj larwy motyli, nazywane gąsienicami, nie są w żaden sposób podobne do dojrzałego osobnika.
Motyle – czym się charakteryzują?
Motyle to zwierzęta różnorodne pod względem zachowania, okresu rozwoju i pożywienia. Na pytanie, ile żyje motyl, nie można łatwo udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Każdy gatunek ma pod tym względem inną specyfikę. Przeważnie ich życie trwa od kilku dni do nawet roku, zależnie od tego, na jakie miesiące przypada ich rozród i kolejne fazy rozwoju. Najdłużej żyją w Polsce latolistki cytrynki, które umierają po około roku. Długowieczna jest też większość rusałkowatych przeżywających nawet do 11 miesięcy. Długowieczne motyle wyróżnia to, że zimują w postaci imago w dziuplach, stodołach czy innych zakamarkach i uaktywniają się już na początku wiosny.
Co jedzą motyle dzienne? Ich główne pożywienie stanowi pokarm płynny, zwłaszcza kwiatowy nektar. Zlizują też spadź wytwarzaną na liściach przez mszyce lub sok z owoców. Ich aparat gębowy stanowi długa ssawka, którą zwijają i chowają pod spodem głowy, gdy nie jest używana.
Przeczytaj również: Niezawodne metody na ćmę bukszpanową w ogrodzie. Szybko ją wytępisz!
Pierwszy oprysk przeciwko ćmie bukszpanowej wykonuje się w kwietniu. Fot. 123RF/PICSEL
Gąsienice w ogrodzie
Dla ogrodników gąsienice bywają uciążliwe, często bowiem powodują znaczne szkody w różnego rodzaju uprawach. To efekt ich żarłoczności, gdyż potrzebują zebrać zapasy pokarmu, które posłużą im do przepoczwarzenia się, a następnie przejścia do formy dorosłej. Jednak nie wszystkie gąsienice to przyszłe motyle. Część z nich to muchówki lub młodociane osobniki błonkówek, a więc krewnych pszczół, os, szerszeni czy mrówek. Gąsienice często żerują na pokrzywach. Lubią też jeść liście drzew, warzywa i chwasty. Powodzeniem u młodocianych osobników tych owadów cieszą się też wierzba i wiąz, sałata, koper, marchew czy pietruszka, a z chwastów oset, podbiał i łopian.
Rusałka – motyl polskich ogrodów
Jeżeli w swoim ogrodzie gościsz motyle, to z całą pewnością są wśród nich rusałkowate. Ta rodzina pięknie ubarwionych owadów jest rozpowszechniona na terenie całego kraju. Do najpopularniejszych jej przedstawicieli należą: rusałka pawik, rusałka pokrzywnik, rusałka admirał, rusałka osetnik, strzępotek ruczajnik.
Łatwo rozpoznasz rusałkę. Motyl ten ma najczęściej ceglastoczerwone ubarwienie. W przypadku rusałki pawika rogi skrzydeł wieńczą okazałe „pawie oczka”, pokrzywnik ma natomiast czarne, romboidalne plamki. Ciemnym tłem i mniejszymi elementami w odcieniach czerwieni charakteryzuje się z kolei rusałka admirał. Kontrast ciemnego tła i ciepłych, żywych plamek jest typowy dla każdego z przedstawicieli tej rodziny i opis motyla należącego do rusałkowatych niewątpliwie go uwzględnia.
Budleja Dawida przyciąga do siebie wiele gatunków motyli, stąd też jej nazwa motyli krzew. Fot.123RF.com
Jakie inne motyle spotkamy w Polsce?
Rusałkowate to nie jedyne gatunki, które chętnie odwiedzają nasze rodzime ogrody. Okazałym, chociaż obecnie dosyć rzadkim gościem jest motyl paź królowej. Te piękne owady o żółtych skrzydłach i czarno-niebieskich wzorach z dwiema czerwonymi kropkami na zewnętrznej krawędzi cechuje rozpiętość skrzydeł nawet do 80 mm. W Polsce rozwijają się dwa pokolenia, w maju i sierpniu. Do ich ulubionych roślin należy marchew zwyczajna, koper i kminek. Innym ciekawym i bardzo ładnym motylem jest kraśnik sześcioplamek o dosyć nietypowych skrzydłach o kształcie deltoidu i czarno-czerwonym ubarwieniu.
Koliber, motyl czy ćma?
Osobliwym motylem jest też fruczak gołąbek z rodziny zawisakowatych. Z powodu sposobu pobierania pokarmu (zawisa nad rośliną, intensywnie machając skrzydłami), wyglądu i wielkości bywa mylony… z kolibrem, do którego na pierwszy rzut oka jest bardzo podobny. Ma szarobrązowe skrzydła przyozdobione czarnymi liniami, z tyłu pomarańczowe. Chociaż przejawia aktywność w ciągu dnia, to podobnie jak pozostałe zawisakowate jest ćmą. Ukwiecony ogródek przyciąga też wiele innych ciem chętnie żerujących na tych samych kwiatach co motyle dzienne. Chociaż przeważa u nich szarobure ubarwienie, to zdarzają się kolorowe wyjątki, np. niedźwiedziówka kaja.
Fruczak gołąbek nazywany jest polskim kolibrem, ponieważ swoim zachowaniem przypomina tego ptaka. Fot.123RF.com
Jak stworzyć motyli azyl w ogrodzie?
Chcesz cieszyć się widokiem motyli spijających nektar z kwitnących roślin? Możesz wydzielić kawałek ogrodu i stworzyć w nim miejsce dla motyli. Pamiętaj jednak, że jeśli zaprosisz do siebie kolorowe, dorosłe osobniki, pojawią się nie zawsze mile widziane gąsienice. Sposobem na rozwiązanie tego problemu jest dobór odpowiednich gatunków roślin, które niezbyt chętnie atakowane są przez gąsienice. Motyli azyl powinien być dobrze nasłoneczniony i odosobniony. Lepiej nie kosić tam trawy i nie używać chemii albo znacząco ją ograniczyć. Zamiast sztucznych środków ochrony roślin czy nawozów możesz wykorzystać nawozy naturalne, obornik lub kompost.
Jakie rośliny w ogrodzie przyciągają motyle?
Chcesz mieć ogród pełen motyli? W takim razie dowiedz się, co jedzą te owady i posadź na rabatach odpowiednie rośliny. Ponieważ gatunki motyli różnią się typowymi dla siebie okresami występowania, dobrym pomysłem jest dobór do ogrodu roślin kwitnących w różnych porach roku. Wówczas będziesz mógł cieszyć się ich obecnością przez sporą część wiosny, lata i jesieni.
Jakie rośliny ozdobne wabią motyle? Te, które nie tylko wydzielają intensywną woń, ale też mają barwne kwiaty. Motyle przyciąga bowiem nie tylko zapach, ale również bogata kolorystyka i wzory. Dobrze sprawdzają się więc kwiaty ogrodowe o jaskrawych barwach, które rosną w dużych grupach.
Jakie kwiaty przyciągają motyle? Oto niektóre z nich! Fot.123RF.com
-
Wiosenne gatunki roślin wabiących motyle
Spośród roślin ogrodowych kwitnących wiosną, które z pewnością przyciągną motyle, wymienić można m.in. takie gatunki jak: fiołek wonny, pierwiosnek, żagwin, smagliczka, forsycja, lilak, śliwa tarnina, sasanka alpejska. Wiosenne kwiaty cieszące się zainteresowaniem tych owadów to również cebulica syberyjska, janowiec włosisty, lak i lewkonia.
-
Letnie kwiaty przyciągające motyle
Ogromny wybór roślin, które przyciągają motyle, kwitną w środku sezonu, a więc latem. Możesz na tzw. motylej rabacie posadzić takie gatunki jak: gęsiówka, zawciąg, ubiorek, miesięcznica, niezapominajka czy driakiew. Świetnie sprawdzają się też nasturcja większa, lebiodka pospolita, hyzop i lawenda. Motyle chętnie siadają również na kwiatach suchodrzewu, wiciokrzewu, mięty, kocimiętki, werbeny, krwawnicy pospolitej oraz tulipanowca amerykańskiego. Prawdziwym motylim hitem w ogrodzie jest budleja Dawida. Gatunek ten potrafi zwabić całe roje owadów, dzięki czemu zyskał miano motylego krzewu.
-
Jesienne rośliny kuszące motyle
Twoje motylowisko, a więc rabata stworzona z myślą o motylach, nie musi pustoszeć jesienią. We wrześniu nadal spotkać można wiele gatunków tych owadów poszukujących nektaru w barwnych kwiatostanach roślin jednorocznych i bylin. O tej porze roku na twoich grządkach powinny królować m.in. aster nowoangielski, rozchodnik okazały, nawłoć, tojeść, jeżówka purpurowa lub wrzos pospolity.
Przeczytaj również: Ten niewielki motyl potrafi zniszczyć cały plon. Naturalne opryski pomogą w walce ze szkodnikiem warzyw kapustnych
Oprysk z liści pomidora szybko poradzi sobie z tym groźnym szkodnikiem. Fot.123RF.com