Spis treści:
Nasionnica trześniówka — charakterystyka
Objawy żerowania nasionnicy trześniówki
Cykl rozwoju nasionnicy trześniówki
Ekologiczne zwalczanie nasionnic trześniówki
Nasionnica trześniówka — charakterystyka
Nasionnica trześniówka (z łac. Rhagoletis cerasi) należy do muchówek nasiennicowatych. Dorosłe osobniki charakteryzują się tym, że mają przezroczyste skrzydła, których powierzchnię pokrywają grube i przezroczyste pasy. Muchówki osiągają długość około 4,5 mm. Znoszą jaja pod skórką owoców, z których po czasie wylęgają się niewielkie, białe larwy o długości do 4 mm pozbawione odnóży.
Młode osobniki żywią się miąższem liści, a ich obecność początkowo jest niezauważalna. Po czasie owoce jednak miękną i zaczynają gnić. Inwazja nasionnicy może doprowadzić do ogromnych strat w sadach, ponieważ całe plony nie będą nadawały się do sprzedaży — owoce mają wyraźne objawy robaczywienia.
W domowych warunkach inwazja szkodników jest równie niebezpieczna, ponieważ może się okazać, że roczne, stosunkowo niewielkie plony, nie będą nadawały się do przygotowania przetworów czy choćby zjedzenia, ponieważ we wnętrzu owoców będą żerowały niewielkie, białe larwy.
Objawy żerowania nasionnicy trześniówki
Żerowanie nasionnicy początkowo nie daje żadnych fizycznych objawów. Owoce z zewnątrz wyglądają, jakby były zdrowe i soczyste. Dopiero po czasie, gdy muchówki wyjadają większą część miąższu, owoc mięknie.
Wówczas na jego powierzchni pojawia się charakterystyczne wklęśnięcie w miejscu, gdzie dochodzi do żerowania. Gdy to nastąpi, gnicie stosunkowo szybko postępuje. Może objąć plony z całych drzew znajdujących się w sadzie.
Problem jest o tyle poważny, że zbiorów nie należy przeznaczać na sprzedaż czy do wykonania domowych przetworów. Każda pojedyncza wiśnia czy czereśnia powinna zostać otworzona i sprawdzona, aby upewnić się, czy nie ma w niej żerujących larw. Mimo wystąpienia intensywnego kwitnienia i owocowania, nasionnica może doprowadzić do tego, że wszystkie zbiory zostaną spisane na straty.
Cykl rozwoju nasionnicy trześniówki
Cykl życia muchówek rozpoczyna się w glebie. Stamtąd owady wylatują na przełomie maja i czerwca, kiedy na drzewach czereśni i wiśni pojawiają się pierwsze owoce. Wówczas pod ich skórą składają jaja, z których po kilku tygodniach wylęgają się białe larwy. Co ważne, aby samice zaczęły składać jaja, musi występować temperatura powyżej 16°C.
Skalę zagrożenia inwazji muchówki pokazuje to, że jedna samica jest w stanie złożyć 100-250 jaj. Każde z nich zajmuje jeden owoc. Jeśli więc przemnoży się ilość składanych jaj przez choćby kilkanaście muchówek, okazuje się, że zainfekowanie jednego drzewa, a nawet całego sadu, ma bardzo intensywny przebieg.
Po skończonym żerowaniu, larwy wraz ze zgniłymi owocami opadają na ziemię, gdzie oczekują do kolejnej, późnej wiosny, by zaatakować czereśnie i wiśnie jeszcze raz. Rozmiar inwazji w dużej mierze zależy także od warunków pogodowych. W trakcie upalnego lata, gdy ziemi będzie sucha, przeżyje znacznie mniej owadów. Jeśli jednak będzie deszczowo, wytworzy się znacznie więcej poczwarek.
Czytaj również: Co zrobić, żeby borówka amerykańska owocowała. Ogrodnik zdradza sekret udanej uprawy
Ekologiczne zwalczanie nasionnic trześniówki
Ekologiczne środki służące do zwalczania nasionnic trześniówki przynoszą wiele korzyści w uprawie roślin. Większość z nich opiera się na zastosowaniu naturalnych składników, co umożliwia ochronę sadu przed stosowaniem silnych środków chemicznych. Mogłyby one zaszkodzić kondycji drzew owocowych.
Wiele tego rodzaju mieszanek dostarcza roślinom substancji wzmacniających, co sprawia, że w kolejnych sezonach stają się bardziej odporne na inwazję szkodników czy atak chorób. Naturalne środki sprawiają również, że ogrodnicy nie przyczyniają się do zwiększenia tolerancji na dane substancje wśród insektów. Dlatego walkę z nasionnicą warto zacząć przede wszystkim od stosowania ekologicznych metod, które w wielu przypadkach przynoszą spodziewane efekty.
- Wybieraj drzewa owocowe odporne na inwazję nasionnicy
To porada przede wszystkim dla tych, którzy są dopiero na etapie planowania upraw w sadach i nie mają jeszcze posadzonych drzew. Jeśli masz wybór, zdecyduj się na odmiany, które charakteryzują się wczesnym owocowaniem. Należą do nich:
- wiśnie: Piramis,
- czereśnie: Burlat i Rivan.
Wówczas będziesz miał szansę na to, by zebrać owoce jeszcze zanim muchówki ulokują w nich swoje jaja. Metoda zadziała jednak jedynie u osób, które nie mają jeszcze zasadzonych drzew. Sadownicy z owocującymi już okazami mogą skorzystać z pozostałych, ekologicznych metod zapobiegania inwazji nasionnicy.
- Rozłóż włókninę pod drzewami czereśni
Jeśli z twoich doświadczeń wynika, że nasionnica już atakowała owoce wiśni lub czereśni w sadzie, to najpewniej muchówki na okres jesienno-zimowy schowają się w glebie wokół drzewa. Aby zminimalizować szansę na to, że samice ponownie złożą jaja w owocach, należy rozłożyć pod drzewem siatkę o bardzo niewielkich oczkach — może to być włóknina, która utrudni owadom przedostanie się z ziemi do drzewa. Z rozłożeniem materiału nie należy zwlekać dłużej niż do pierwszej połowy maja. Po tym okresie siatka już nic nie da, ponieważ nasionnice zdążą się rozmnożyć w owocach.
- Przekop ziemię pod drzewem
Po owocowaniu, gdy muchówki ponownie znajdą się w ziemi, możesz zdecydować się na przekopanie podłoża wokół czereśni i wiśni. Wówczas larwy znajdą się na powierzchni ziemi: część z nich zginie w wyniku działania warunków atmosferycznych, część zostanie zabita podczas przekopywania, a część zostanie zjedzona przez ptaki.
- Rozwieś tabliczki lepowe wokół gałęzi z owocami
Jeśli żadna z powyższych metod nie przyniosła oczekiwanego rezultatu, w okresie owocowania (między majem a czerwcem) warto rozwiesić wokół owoców tabliczki lepowe, które zmniejszają liczebność muchówek.
Nasionnica trześniówki — opryski
Oprysk przeciwko nasionnicy trześniówki należy wykonać około 7 dni po tym, gdy wokół drzewa zauważy się pierwsze samice składające jaja. Aby wychwycić najbardziej dogodny moment, warto powiesić na drzewie tabliczki lepowe. Jeśli zauważysz na nich pierwsze muchówki, będzie to znak, że wkrótce pojawi się konieczność wykonanie oprysku.
Jedna dawka nie jest wystarczająca, dlatego po 10-14 dniach należy ponownie użyć środków chemicznych. Najczęściej termin pierwszego oprysku przypada na początek czerwca, ale nie jest to data stała, ponieważ inwazja owadów jest uzależniona od warunków atmosferycznych: temperatury, nasłonecznienia i opadów.
Nasionnica trześniówki atakuje wiśnie i czereśnie, sprawiając, że większość lub nawet wszystkie owoce z danego sadu nie nadają się do spożycia czy sprzedaży. Walka z nią często jest długotrwałym procesem. Jednak zastosowanie łącznie kilku metod znacznie zwiększa szanse na to, że w kolejnym sezonie będziesz mógł cieszyć się soczystymi, smacznymi, a przede wszystkim zdrowymi owocami.