Spis treści:
- Skrzyp polny – chwast czy roślina uprawna?
- Właściwości skrzypu polnego
- Walka ze skrzypem polnym – czy można ją wygrać?
- Zwalczanie skrzypu środkami chemicznymi
Skrzyp polny – chwast czy roślina uprawna?
Skrzyp polny (Equisetum arvense) to pospolicie rosnąca roślina należąca do rodziny skrzypowatych (Equisetaceae). Roślina ta, choć rośnie na różnych glebach, preferuje raczej kwaśne podłoża i słoneczne stanowiska. Skrzyp można spotkać między innymi na łąkach, wrzosowiskach, polach uprawnych, zaroślach, wysypiskach czy nieużytkach. Należy podkreślić, że choć ma wiele leczniczych właściwości, nie jest powszechnie uznawany za roślinę uprawną, a chwast. W dodatku jest trujący dla zwierząt.
Liście skrzypu są naprawdę malutkie i często za liście brane są odgałęzienia łodygi. Pęd zarodnionośny pojawia się na początku wiosny, natomiast pęd płonny (asymilacyjny) dopiero jej końcem. Choć pędy zarodnionośne i płonne dorastają maksymalnie do 40 cm wysokości, to długie kłącza rośliny mogą rozwijać się pod ziemią nawet do 1,3 m głębokości! W dodatku kłącza układają się piętrowo i co rusz wypuszczają nowe pędy. To właśnie dlatego bardzo trudno jest pozbyć się skrzypu raz na zawsze.
Przeczytaj również: Skrzyp polny - uciążliwy chwast o bogatym składzie. Działa jak multiwitamina z apteki
Skrzyp polny to bogate źródło witamin i minerałów. Fot. 123RF/PICSEL
Właściwości skrzypu polnego
Ze znienawidzonym skrzypem polnym w ogrodzie można się czasem zaprzyjaźnić i wykorzystać to, co zostało usunięte mechanicznie. Zwłaszcza biorąc pod uwagę, że surowcem zielarskim są zielone, płonne pędy zbierane w okresie od lipca do końca sierpnia.
Ziele skrzypu to bogate źródło krzemionki, azotu, alkaloidów, flawonoidów, saponin oraz soli mineralnych, takich jak potas, żelazo, mangan oraz fosfor. Dzięki takiej zawartości, skrzyp polny:
- w postaci naparu wspomaga pielęgnację cery,
- w formie odwaru pomaga łagodzić stany zapalne skóry, jamy ustnej oraz gardła,
- wspiera hamowanie krwawienia,
- wspomaga poprawę kondycji paznokci i włosów, a także redukcję ich wypadania,
- pomaga działać moczopędnie oraz przeciwobrzękowo,
- wspomaga profilaktykę miażdżycy, kamieni moczowych i regulację przemiany materii,
- wspiera poprawę ilości hemoglobiny we krwi,
- pomaga obniżać ciśnienie krwi i wzmocnić organizm.
Przeczytaj również: Chwast o niezwykłych właściwościach. Zwalcza choroby i szkodniki roślin
Skrzyp polny to roślina o charakterystycznych choinkowatych pędach, którą w naturze można spotkać w wielu rodzimych lasach Fot. 123RF/PICSE
W celach leczniczych pozyskane pędy należy suszyć w cieniu, w ciepłym, suchym i przewiewnym miejscu, a gotowy susz przechowywać w papierowych torebkach. Można przygotować z niego napary lub odwary.
Skrzyp polny można wykorzystać także w ogrodzie w postaci wywaru lub gnojówki. Pomaga on wzmacniać rośliny i wspiera ich zdrowie. Ponadto może wspomagać zwalczanie mszyc oraz przędziorków.
Przeczytaj również: Skrzyp polny - jak wykorzystać w ogrodzie. Zastosowanie i prosty przepis
Walka ze skrzypem polnym – czy można ją wygrać?
Jak już wcześniej wspomniano, skrzyp polny pomimo cennych właściwości to bardzo uciążliwy, ekspansywny i trudny do wytępienia chwast. Gdy już zawita w progi przydomowego ogrodu, bardzo trudno jest usunąć go tak, by w kolejnym roku nie pojawiły się nowe rośliny. Trzeba przygotować się na to, że zwalczanie skrzypu będzie pracochłonne i jedna metoda może nie wystarczyć. Poniżej przedstawiamy kilka sprawdzonych sposobów, które warto wypróbować.
- Mechaniczne usuwanie skrzypu
Mechaniczne usuwanie chwastów sprowadza się najczęściej do ręcznego wyrywania tych zielonych paskud. Można ułatwić sobie życie, zaopatrując się w dedykowane narzędzia do usuwania chwastów lub specjalne rękawice ogrodowe z pazurami. Kluczem do sukcesu jest systematyczność i to przez cały sezon. Pierwsze wyrywanie należy wykonać na początku kwietnia, gdy tylko pojawią się pędy zarodnikowe (nie wolno dopuścić do ich dojrzewania). Pędy asymilacyjne, które wyrastają później także trzeba usuwać. W przeciwieństwie do pędów zarodnikowych, można wykorzystać je do przyrządzenia np. gnojówki roślinnej.
Takie usuwanie skrzypu polega jednak na wyrywaniu części nadziemnej, bez naruszenia jego kłączy. W rezultacie, ręczna eliminacja skrzypu to ciężka, syzyfowa praca. Aby pozbyć się kłączy, trzeba przekopać ziemię naprawdę głęboko, najlepiej przy pomocy wideł (na głębokość dwóch szpadli). Następnie wystarczy je powybierać spomiędzy grud ziemi i wyrzucić.
- Uprawa roślin zacieniających
Skrzyp do dobrego rozwoju potrzebuje słonecznego stanowiska. Wprowadzenie do ogrodu roślin silnie zaciemniających, takich jak np. łubin czy pastewne rośliny strączkowe (np. wyka). Ograniczenie dostępu światła powoduje zahamowanie prawidłowego rozwoju skrzypu polnego.
- Wapnowanie gleby
Mając na uwadzę fakt, że skrzyp polny lubi kwaśne gleby, można spróbować pozbyć się go poprzez podniesienie pH podłoża. Zmiana warunków glebowych na niekorzystne powoduje osłabienie rośliny i zniechęca do zasiedlenia przez nowe okazy. Jak sprawdzić, ile wynosi pH ziemi? Najprościej zaopatrzyć się w pHmetr, specjalny zestaw do badania pH gleby lub zwykły papierek lakmusowy. Do podniesienia odczynu ziemi zwykle stosuje się wapno. Zabieg wapnowania najlepiej przeprowadzać jesienią, jeszcze przed posadzeniem roślin, ponieważ nie wszystkie rośliny ogrodowe dobrze znoszą zasadowe pH. Następnie wystarczy przekopać ziemię i usunąć ewentualne chwasty.
Warto podkreślić, że tę metodę zwalczania skrzypu dobrze jest połączyć z użyciem herbicydu i wyrywaniem chwastów. Kłącza tej rośliny znajdują się głęboko w glebie, a ich symbiotyczne grzyby pomagają zakwaszać glebę wokół nich, co niweczy cały zabieg. Takie wykorzystanie kilku metod dobrze rozważyć też dlatego, że wapnowanie nie przynosi natychmiastowych efektów (czasem trzeba poczekać kilka lat).
Jeśli nie masz pod ręką wapna ogrodowego, możesz podnieść odczyn podłoża stosując popiół z kominka.
Przeczytaj również: Prosty sposób na duże plony! Podsyp nim pomidory, ogórki i maliny
Wyjaśniamy, jak stosować popiół w ogrodzie Fot. 123RF/PICSEL
- Ściółkowanie
Do walki z panoszącym się w ogrodzie skrzypem polnym można wykorzystać czarną agrowłókninę lub agrotkaninę. Materiały te mogą z powodzeniem posłużyć do ściółkowania, ponieważ przepuszczają wodę, a nie przepuszczają światła i nie pozwalają wyrastać chwastom. Jak się zabrać za ściółkowanie? Agrowłókninę bądź agrotkaninę należy po prostu rozłożyć na ziemi wokół roślin. Aby ogród wyglądał estetycznie, można wyłożyć ją ozdobnymi żwirkiem lub korą ogrodową.
Zwalczanie skrzypu środkami chemicznymi
Herbicydy to bardzo często ostatnia deska ratunku, gdy wszystkie inne metody zawiodą. Chemiczne środki chwastobójcze muszą być stosowane umiejętnie, aby były skuteczne. Oprysk powinno się wykonywać, gdy rośliny mają co najmniej 10-15 cm wysokości. Dlaczego? Otóż herbicydy wnikają poprzez liście i dopiero z nich rozprzestrzeniają się po całej roślinie, aż do podziemnych rozłogów. W rezultacie skrzyp zasycha. Nierzadko zdarza się jednak, że chwast odrasta ponownie. Dzieje się tak, gdy pomimo zaschniętych części nadziemnych, w ziemi pozostaną nieusunięte kłącza lub oprysk został wykonany w złych warunkach (np. tuż przed deszczem bądź w zbyt niskiej/zbyt wysokiej temperaturze). W takiej sytuacji, oprysk należy powtórzyć po upływie co najmniej 2 miesięcy.
Przeczytaj również: Przepis na piołunówkę. Na co pomaga nalewka z piołunu
Preparaty do zwalczania skrzypu powinny zawierać MCPA w postaci soli dimetyloamoniowej lub sodowo-potasowych. W niektórych środkach znaleźć można dodatkowo glifosat. Choć są skuteczne, mogą być szkodliwe dla środowiska. Z tego względu należy ściśle trzymać się zaleceń producenta.