Z artykułu dowiesz się:
- Malina – krzew z leśnym „rodowodem”
- Owoce maliny – pyszne, lubiane i zdrowe
- Jakie są odmiany malin?
- Warunki uprawne dla maliny właściwej
- Jak często trzeba podlewać maliny?
- Maliny a zabiegi pielęgnacyjne
- Rozmnażanie malin – jak się je przeprowadza?
- Maliny – krzewy, które warto uprawiać we własnym ogrodzie
Malina – krzew z leśnym „rodowodem”
Malina właściwa (łac. Rubus idaeus) to krzew, który w naturalnych warunkach rośnie dziko w lasach –w tym polskich, ale również na innych terenach dzisiejszej Europy i Azji. Ta należąca do rodziny różowatych (łac. Rosaceae) roślina, z uwagi na smaczne i bardzo wartościowe owoce, chętnie uprawiana jest także w przydomowych ogrodach i na ogródkach działkowych.
Jeśli chodzi o wygląd, to na pewno trzeba wspomnieć o długich pędach (urastających nawet do 2 metrów) i zielonych liściach z białawym, meszkowatym spodem. Spomiędzy liści wyłaniają się charakterystyczne różowe, a w początkowej fazie, zielone owoce. Oczywiście są też wyjątki od tej reguły – na przykład dojrzała odmiana Poranna Rosa pokazuje żółte owoce.
Małe pestkowce z czasem rosną, oddzielając się od stożkowatego dna kwiatowego. Zazwyczaj jest tak, że im później zbierze się je z krzaczka, tym są słodsze.
Owoce maliny – pyszne, lubiane i zdrowe
Owoce malin należą do tych owoców, które najchętniej wykorzystuje się w wielu rodzimych przetworach. Tworzy się z nich przepyszne soki, dżemy, konfitury, soki i nalewki. Niektórzy mrożą swoje zbiory i zimą wykorzystują je do przyrządzania smakowitych deserów, w tym ciast owocowych z kremem.
Ten uwielbiany rarytas polskich lasów i ogrodów – poza smakiem – wyróżnia się też właściwościami prozdrowotnymi. Wspomaga odporność i może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi.
Owoce maliny zawierają między innymi takie cenne dla zdrowia i urody składniki jak:
- witamina C,
- witamina E,
- potas,
- magnez,
- wapń,
- żelazo,
- pektyny,
- błonnik,
- flawonoidy,
- kwasy organiczne.
Z pewnością warto więc rozważyć uprawę krzewów malinowych w swoim ogródku.
Owoce malin zawierają wiele cennych witamin. Fot.123RF.com
Jakie są odmiany malin?
Jeśli chodzi o odmiany malin, to repertuar jest naprawdę zróżnicowany. Istnieje co najmniej kilkanaście popularnych w Polsce wariantów. Różnią się one przede wszystkim czasem oraz częstotliwością owocowania.
Do odmian owocujących jednorazowo, zaliczają się:
- Sokolica,
- Laszka,
- Glen Ample,
- Tulameen.
Z kolei do odmian powtarzających owocowanie więcej niż raz w roku należą:
- Polana,
- Poranna Rosa,
- Pokusa,
- Polesie,
- Bristol,
- Polka.
Jeśli chodzi o tę pierwszą grupę, to wydają owoce w czerwcu lub lipcu. Z kolei warianty wieloroczne owocują dwukrotnie: najpierw w czerwcu, a potem we wrześniu lub październiku.
Poszczególne odmiany różnią się jednak od siebie także odpornością na choroby i szkodniki, mrozoodpornością oraz smakiem owoców.
Warunki uprawne dla maliny właściwej
Maliny najlepiej będą się rozwijać na równinach lub na lekkich stokach osłoniętych od gwałtownych wiatrów. Dlatego właśnie pod ich uprawę warto przeznaczyć miejsce słoneczne.
Idealne podłoże musi być przepuszczalne, żyzne, bogate w składniki odżywcze i lekko kwaśne, o pH od 5,5 do 6,5. Dobrze sprawdzą się gleby dość wilgotne, ale w żadnym razie nie podmokłe, o wysokim poziomie wód gruntowych. Gatunek ten nie będzie się też dobrze rozwijać w zbyt piaszczystej ziemi ani w takiej o zasadowym pH.
Jak często trzeba podlewać maliny?
Maliny to krzewy z płytkim systemem korzeniowym, które mają stosunkowo duże wymagania wodne. Ich zapotrzebowanie na wilgoć jest duże zwłaszcza w okresie od kwitnienia do początku dojrzewania owoców.
Dlatego dbaj o regularne podlewanie malin przynajmniej raz w tygodniu. Optymalny poziom wilgoci zwiększysz poprzez opisane wcześniej ściółkowanie. Uważaj jednak, by nie moczyć liści i pędów, ponieważ w ten sposób narazisz swoją roślinę na ryzyko wystąpienia chorób grzybowych.
Maliny a zabiegi pielęgnacyjne
Maliny to krzewy, o które trzeba w odpowiedni sposób zadbać. Pamiętaj o regularnym przycinaniu i nawożeniu, ale także o ściółkowaniu i odchwaszczaniu.
- Ściółkowanie malin
Mimo że maliny dobrze znoszą niskie temperatury, to jednak warto przeprowadzić zabieg ściółkowania. Dzięki temu można utrzymać optymalny poziom wilgoci w glebie, co ma duże znaczenie, bo opisywana roślina dobrze czuje się w wilgotnym podłożu. Poza tym dzięki temu zmniejszysz prawdopodobieństwo rozwijania się chwastów.
Do ściółkowania możesz użyć agrotkaniny lub agrowłókniny. Inną opcją jest kora sosnowa.
- Przycinanie malin
Bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest przycinanie malin. Trzeba tę czynność zaplanować zarówno tuż po posadzeniu, jak i w późniejszych miesiącach. Wiele zależy jednak od tego, czy ma się do czynienia z odmianą owocującą jednokrotnie, czy wielokrotnie w ciągu roku.
Pierwsze cięcie przeprowadza się na wiosnę. W ten sposób wspomagasz prawidłowe ukorzenienie się roślin.
Jeśli masz do czynienia z maliną jesienną, czyli owocującą tylko raz, to po zakończeniu owocowania, przytnij równo z ziemią pędy, na których pojawiały się owoce. Pozostaw jedynie te najsilniejsze.
W przypadku malin letnich, czyli pokazujących owoce dwukrotnie w ciągu roku, w okresie wakacyjnym usuń dwuletnie pędy tuż po zebraniu z nich plonów. Dzięki temu przygotujesz już przestrzeń dla młodszych pędów. Gdy te podrosną, przymocuj je do drutów, a pod koniec zimy następnego roku pozbądź się ich wierzchołków.
- Nawożenie malin
Maliny trzeba też regularnie dokarmiać, chociaż rodzaj nawozu uzależniony jest w tym przypadku od pory roku.
Zanim jednak posadzisz rośliny, powinieneś nawieźć ziemię środkami dostosowanymi do jej rodzaju. Jeśli gleba jest:
- uboga w minerały, a zwłaszcza azot, potas i magnez, należy je uzupełnić, mieszając ziemię z odpowiednimi preparatami. Dzięki temu zapewnisz krzewom dobre warunki do rozwoju od samego początku,
- zbyt kwaśna, należy zastosować wapno, które wyrówna pH ziemi. Jest to bardzo ważne, ponieważ maliny, które rosną w kwaśnych warunkach, są bardziej podatne na szarą pleśń.
Dobrym wyborem jest także obornik. Warto wymieszać go z glebą podczas jej spulchniania. Inny sposób to wykopanie dołka o głębokości ok. 60 cm i wypełnienie go naturalnym nawozem. Dzięki temu zapewnisz roślinie odpowiednią dawkę mikroelementów na długi czas.
Wiosną stosuje się nawóz mineralny lub naturalny, który powoli uwalnia azot. Warto o tym pamiętać szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu malin. Między majem a czerwcem używa się natomiast saletry amonowej. Starsze krzewy, zasila się nawozami o dużym stężeniu potasu i magnezu.
Przeczytaj również: Właściwe dokarmianie roślin saletrą amonową. Jak to zrobić?
O nawożeniu należy pamiętać także podczas owocowania. Wtedy przydadzą się preparaty bogate np. w fosfor, bor, wapń, magnez i potas. Jednak, zamiast podawać pełną dawkę naraz, warto rozłożyć ją na 3 części i podać je wczesną wiosną, wraz z końcem maja oraz czerwca. W ten sposób utrzymasz stały poziom potrzebnych minerałów w glebie, co pozwoli roślinie równomiernie się rozwijać.
Rozmnażanie malin – jak się je przeprowadza?
Rozmnażanie malin jest łatwe. Metoda polega na przecięciu korzenia, który łączy sadzonkę z rośliną macierzystą, a następnie na umieszczeniu jej na docelowym stanowisku. Ważne, by rozmnażany fragment rośliny miał minimum 30 centymetrów wysokości.
Młode pędy powinny pojawić się już na wiosnę. Oczywiście będzie tak pod warunkiem, że posadzisz „zalążek” w przepuszczalnej glebie o właściwie kwaśnym odczynie.
Najczęstsze choroby malin – jak sobie z nimi radzić?
Choć maliny są dość odporne na różne choroby i szkodniki, nie oznacza to, że nie są na nie narażone. Wystarczy zbyt gęste ułożenie pędów lub duża wilgotność, aby krzewy zachorowały. Wśród najczęściej występujących patogenów wymienia się:
- pleśń szarą – przyczyną choroby jest grzyb Botrytis cinerea. Objawia się brunatnieniem i obumieraniem wszystkich części rośliny, w tym zarówno kwiatów, zawiązków owoców, jak i pędów, a także szarzeniem i łuszczeniem się zdrewniałej gałęzi. Choroba dotyka także dojrzałe maliny. Najpierw pokrywają się one plamami gnilnymi, a następnie pojawia się na nich biały i szary nalot, w którym znajdują się zarodniki. Co ciekawe, choroba może objawić się także na zebranych owocach, jeśli będą przechowywane w nieprawidłowy sposób. Niestety grzyb powodujący pleśń szarą jest odporny na mróz i może przetrwać w martwych częściach rośliny, dlatego wszystkie obcięte, zarażone pędy należy niezwłocznie spalić,
- zamieranie pędów malin – tę chorobę wywołuje grzyb Didymella applanata. Pierwsze oznaki można zaobserwować w miejscu, gdzie zalega woda po podlewaniu, np. w kątach liści lub na węzłach. Są to fioletowo-brązowe plamy na pędach, które po zdrewnieniu gałęzi przybierają srebrny kolor. Widoczne są także czarne, drobne punkty, czyli zarodniki grzyba. Chorobę można rozpoznać także po tym, że kora pędów złuszcza się i odpada, a cała roślina zamiera,
- antraknoza malin – to mniej groźna, ale także często występująca choroba, która dotyka tę roślinę. Wywołuje ją grzyb Plectodiscella veneta, a pierwsze jej objawy pojawiają się już na początku wiosny. Są to szare plamy z brunatną obwódką na liściach i ich ogonkach oraz szypułkach kwiatowych, które powodują ich żółknięcie i obumieranie. Objawy choroby widoczne są także na owocach, które przez nią stają się drobne, zniekształcone, twarde i niesmaczne, oraz na pędach – pokrywają się drobnymi, białymi plamkami tworzącymi duże skupiska. Po zimie w tych miejscach pojawiają się zagłębienia i w rezultacie powstają zmiany rakowe oraz zniekształcenia.
Z wszystkimi powyższymi chorobami walka wygląda podobnie. Po zauważeniu objawów choroby należy niezwłocznie usunąć zarażone pędy i spalić, aby nie dopuścić do powstania zarodników grzyba, które mogłyby się przenieść na pozostałe rośliny. Można także profilaktycznie, jak i w czasie najbardziej intensywnego wzrostu, wykonywać oprysk odpowiednimi preparatami.
Oprócz tego należy dbać o przewiewność plantacji, dobre nawodnienie i nawożenie.
Przeczytaj również: Maliny nie rosną prawidłowo? Oto najczęstsze przyczyny
Maliny – krzewy, które warto uprawiać we własnym ogrodzie
Wiele osób pamięta, jak wspaniałym doświadczeniem było w dzieciństwie zbieranie smakowitych malin prosto z krzaka. To wspomnienie można łatwo przywołać, hodując własny krzak malin w swoim ogrodzie.
Pamiętaj jednak o tym, by zapewnić roślinie odpowiednią dawkę promieni słonecznych i optymalny poziom wilgoci. Nie bez znaczenia będą również regularnie przeprowadzane zabiegi pielęgnacyjne, takie jak cięcie czy nawożenie.
Warto hodować krzewy malin w swoim ogrodzie. Fot.123RF.com
Odrobina determinacji i cierpliwości wystarczy, by cieszyć się obfitymi plonami, które da się wykorzystać w kuchni na wiele sposobów.
Przeczytaj również: