Ogród z brzozami. Jakie rośliny posadzić pod brzozami?

Spis treści:

• Brzozy w ogrodzie – charakterystyka gatunku 
• Brzoza w ogrodzie – uprawa i wymagania  
• Brzozy wysokie do dużych i średnich ogrodów  
• Brzozy niskie do małych ogrodów 
• Co posadzić pod brzozami? 
• Brzoza – zastosowanie i właściwości 

Brzozy w ogrodzie – charakterystyka gatunku 

Brzoza to ogrodowy klasyk. Na naturalnych stanowiskach można ją spotkać na nizinach i w górach. Występuje na terenach do 2500 m n.p.m. Pojawia się w Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Najbardziej pospolita w polskich ogrodach jest brzoza brodawkowata, zwisła (Betula pendula Roth). To drzewo, które potrafi osiągnąć do 30 m wysokości. Charakterystyczna dla tego gatunku jest biała kora o malowniczym pokroju, z długimi zwieszającymi się pędami. U młodych drzew jest ona brązowa i dopiero z czasem zmienia barwę. To drzewo zachwyca swoim wyglądem przez cały rok. Liście rozwija już wczesną wiosną. Ich świeży, jasnozielony kolor kontrastuje z białą korą pnia i gałęzi. Stan, o którym mowa, utrzymuje się przez kilka tygodni. Oznacza to pełne nadejście wiosny. Jesienią natomiast, liście przybierają żółty lub pomarańczowy odcień. 

Brzozy to rośliny jednopienne. Ich kwiaty są rozdzielnopłciowe, wiatropylne, zebrane w wydłużone, kotkowate kwiatostany. Wyróżnia się: 

• kwiaty męskie – pręcikowe, w baziach, wykształcają się one już jesienią i zimują na krótkopędach, 
  
  
• kwiaty żeńskie – zwisające na szypułkach, zimują w pączkach. Wyrastają z nich wiosną na bocznych krótkopędach, wraz z rozwijającymi się liśćmi.  

Brzoza kwitnie na przełomie kwietnia i maja. 

Na brzozach pojawiają się tzw. orzeszki brzozowe. Zimą, stanowią przysmak dla wielu ptaków, m.in. czeczotek. Brzoza jest w stanie wytworzyć olbrzymią ilość nasion (nawet 50 milionów/ha), jednak ich zdolność kiełkowania jest niewielka i wynosi zaledwie 15 proc. Co więcej, trwa tylko do kolejnej wiosny. Niemniej, ze względu na małe wymagania pokarmowe i wilgotnościowe, brzoza jest w stanie bardzo szybko poszerzać swój zasięg. 

Przeczytaj również: Najzdrowszy napój na wiosnę. Jak i kiedy zbierać sok z brzozy?

Brzoza w ogrodzie – uprawa i wymagania  

Brzoza, a szczególnie jej brodawkowata odmiana, to tzw. gatunek pionierski, o bardzo małych wymaganiach i dużej tolerancji na niekorzystne warunki środowiskowe, np. takie jak susza czy zanieczyszczenia środowiska. Brzoza szybko zasiedla tereny nieużytkowe. Oznacza to, że prace w ogrodzie związane z opieką nad tym gatunkiem nie zabiorą ci dużo czasu. 

Drzewa dobrze się aklimatyzują i rosną na stanowiskach suchych, piaszczystych. Nie przepadają jednak za podłożem mocno zasadowym. Warto podkreślić, że mimo, iż drzewa te są odporne na przedłużające się susze, młode osobniki zaleca się podlewać. 

Doskonałym przykładem dużej rośliny ogrodowej, o którą praktycznie wcale nie musisz dbać, jest właśnie brzoza. Nawożenie tego typu drzew nie jest wymagane. Wadą brzozy brodawkowatej i wszystkich większych gatunków brzóz jest płytki, rozległy system korzeniowy. Uprawa tego rodzaju brzozy rzadko jest celowa. Najczęściej po prostu pozostawia się jedno lub więcej istniejących drzew podczas czyszczenia działki np. pod budowę. Nadaje się do średnich i dużych ogrodów. 

Brzozy wysokie do dużych i średnich ogrodów  

W przypadku dużych i średnich ogrodów, oprócz wspomnianej już malowniczej brzozy brodawkowatej, zaleca się uprawę innych jej odmian. Są to m.in: 

• brzoza omszona (Betula pubescens) – to jedna z bardzo niewielu brzóz, która dobrze znosi wilgotne, a nawet podmokłe podłoże. Oprócz tego nie przeszkadza jej czasowe zalewanie. W Polsce występuje w warunkach naturalnych, m.in. tworząc zbiorowiska zwane brzeziną bagienną. Jest to odmiana podobna do brzozy brodawkowatej. Na pierwszy rzut oka, można ją odróżnić po nieco bardziej wyprostowanych, wzniesionych gałęziach; 
  
  Brzoza papierowa - zwana najbielszą. Fot. 123RF.com 

• brzoza papierowa (Betula paperifera) – drzewo bardzo podobne do brzozy brodawkowatej. Słynie z najbielszej kory wśród brzóz. Faktem jest, iż kora tego drzewa ma śnieżnobiały odcień, ale bywa, że zmienia się on na różowy, kremowy czy żółty. To drzewo, które równie dobrze czuje się na glebach wilgotnych i żyznych. Potrafi zaaklimatyzować się także na tych suchych i piaszczystych.  

Brzozy niskie do małych ogrodów 

Istnieją też niższe gatunki brzóz, które możesz hodować w swoim ogrodzie, gdy nie masz w nim wystarczająco dużo przestrzeni. Oto te najpopularniejsze. 

• Brzoza pożyteczna (Betula utilis "Doorenbos"). Można posadzić ją w pojedynkę lub w grupach po kilka, a nawet kilkanaście. To jedna z najładniejszych białokorych brzóz. Gałęzie tej odmiany są sztywne i wznoszą się mocno do góry. Brzoza pożyteczna osiąga do 10 m wysokości i kilku szerokości. Toleruje większość rodzajów gleb, preferuje jednak te przepuszczalne i suche. 
   
• Brzoza brodawkowata (Betula pendula "Youngii"). Odmiana brzozy brodawkowatej o malowniczym, „płaczącym” pokroju. Często jest szczepiona na podkładce i od wysokości podkładki zależy jej późniejszy wzrost. Nie przekracza natomiast kilku metrów. Korona parasolowata, zwykle rozwija się jednostronnie. Ta odmiana prawidłowo rośnie we wszystkich glebach. 
   

• Brzoza brodawkowata (Betula pendula "Purpurea"). Odmiana brzozy brodawkowatej o ciemnoczerwonych liściach i luźnej, wąskiej koronie. Ten gatunek dorasta maksymalnie do 10 m. Dobrze rośnie praktycznie w każdych warunkach. Niektóre okazy, wraz z wiekiem tracą pierwotne zabarwienie liści. Mogą stać się bardziej żółte, a nawet zszarzałe. 

Co posadzić pod brzozami? 

Nie ma najmniejszego problemu z doborem roślin pod brzozę, pod warunkiem, że zna się podłoże w obrębie panującej tam strefy korzeniowej. Co jednak w przypadku, gdy drzew w ogrodzie rośnie bardzo dużo? Doskonały pomysł to posadzenie pod ich koroną drobnych kwiatów i bylin odpornych na suszę. Należą do nich m.in.: 

• macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum "Labiatae") – kwitnie od wiosny do jesieni. Najczęściej spotkać ją można w lasach i borach sosnowych. Lubi suche, piaszczyste i kamieniste gleby; 
  
  
• kostrzewa popielata (Festuca glauca) – okres jej kwitnienia przypada na czerwiec i lipiec. Najlepiej rozwija się w glebie przepuszczalnej, bogatej w składniki pokarmowe. Polecana jest do ogrodów skalnych, wrzosowatych i żwirowych;  
  
  
• barwinek pospolity (Vinca minor) – uwielbia cień i półcień. Najlepsze dla niego jest żyzne i próchnicze podłoże. Doskonale nadaje się do sadzenia w ogrodach, parkach i na cmentarzach. To jedna z najczęściej uprawianych roślin pod drzewami i krzewami. 

Aby zapewnić sobie więcej możliwości przy wyborze roślin, często nawoź stanowisko pod brzozą. Ponadto, jeśli będziesz sadzić byliny i inne gatunki dalej od pnia drzewa, zyskasz pewność, że zaaklimatyzują się tam nawet te wybredne i bardziej wymagające gatunki. 

Brzoza – zastosowanie i właściwości 

Brzoza, oprócz niepodważalnego uroku, ma wiele innych zalet. Pozyskane z niej substancje są wykorzystywane w lecznictwie i kosmetyce. Wspierają działania moczopędne, przeciwzapalne, wykrztuśne czy odkażające. Lista ich właściwości jest bardzo długa. Z domowych przetworów na uwagę zasługują:  

Brzozę w ogrodzie można wykorzystać w celach medycznych. Fot. 123RF.com

• nalewka z młodych pączków – służy ona do nacierania i okładów przy reumatyzmie, 
   
• sok z brzozy brodawkowatej – wspiera działania moczopędne i oczyszczające,
    
• z kory pozyskuje się również betulinę – po tę substancję sięga się np. przy stanach zapalnych, trądziku czy z myślą o walce z wolnymi rodnikami.  

Warto więc pozyskiwać z własnych drzewek brzozy sok oraz inne wytwory – z myślą o zdrowiu i urodzie swoich bliskich. To kolejny powód, dla którego warto je zasadzić. 

Przeczytaj również:

Jakie choroby atakują róże? Zrób domowy oprysk i regularnie spryskuj krzewy róż

Przycinanie krzewów i drzew po wiosennym kwitnieniu. Jak przycinać krzewy i drzewa w maju, żeby nie narobić szkód?

Sadzenie roślin cebulowych kwitnących latem. Jakie rośliny cebulowe można sadzić w maju?

Drzewa, które leczą - czyli jak działa terapia? na INTERIA.TV.