Spis treści:
- Dlaczego gleba jest tak istotna?
- Od czego zależy rodzaj gleby?
- Rodzaje gleby
- Jak sprawdzić rodzaj gleby?
Dlaczego gleba jest tak istotna?
Gleba jest pierwszym i najważniejszym czynnikiem, który wpływa na wzrost i rozwój roślin. To ona jest środowiskiem dla rozwoju systemu korzeniowego. Nawet skomplikowane zabiegi pielęgnacyjne nie zdadzą się na nic, jeśli gleba będzie niedopasowana do gatunku kwiatów, warzyw czy drzewek. Zakładając ogród, trzeba liczyć się z tym, że to od jakości gleby zależy, gdzie powinny znaleźć się rabaty warzywne, a gdzie wymagające kwiaty. Nie zawsze jednak podłoże jest żyzne i odpowiednie do wymarzonego warzywnika – na szczęście są sposoby, żeby podnieść jakość gleby. Żeby to zrobić, najpierw musisz sprawdzić, z jakim typem podłoża masz do czynienia w ogrodzie.
Od czego zależy rodzaj gleby?
Gleba składa się z części organicznej i mineralnej. To, jakiej jest jakości, zależy między innymi od proporcji między składnikami mineralnymi, takimi jak piasek, iły, kamienie, żwir oraz próchnica. Im więcej próchnicy, tym lepsza gleba. Do tego dochodzi ilość wody w podłożu i działalność mikroorganizmów.
Sprawdzając jakość i rodzaj gleby, bierze się pod uwagę także jej pH, czyli odczyn, który może być:
- kwaśny (pH 5,6 – 6),
- obojętny (pH 6,5-7),
- zasadowy (pH powyżej 7).
Większość roślin preferuje podłoże obojętne lub lekko kwaśne. Na glebach kwaśnych dobrze rosną drzewka iglaste i wrzosy, natomiast w zasadowych rośliny takie jak goździki, sasanka, zawilec, bukszpan czy dereń. Każdy odczyn gleby można zmienić – zakwaszając lub odkwaszając ją.
Przeczytaj również: Jak poprawić żyzność gleby? Poznaj 7 najlepszych sposobów
Żyzna gleba zaspokaja potrzeby pokarmowe roślin. Fot. 123RF.com
Rodzaje gleby
Choć pozornie wydawać by się mogło, że gleby niezbyt się od siebie różnią, to nie jest to prawdą – istnieją 3 główne typy podłoża, z których każde ma inne właściwości i inne zastosowania: lekkie, ciężkie i średnie. Zobacz, które z nich przeważa w twoim ogrodzie!
-
Gleby lekkie – piaszczyste
Gleba piaszczysta to często występujący typ, który łatwo rozpoznać, biorąc do ręki jej garstkę – powinna przesypać się między palcami. Nie da się jej zbić w grudkę, nie zostawia także charakterystycznego brudu. To gleba, która szybko się nagrzewa i dobrze to ciepło trzyma. Jej wadą jest bardzo duża przepuszczalność, czyli słabe kumulowanie wody. Można powiedzieć, że woda po prostu przez nią przepływa, nie zostawiając po sobie śladu. Przez to nawozy łatwo są z niej wypłukiwane – wymywa je deszcz i podlewanie. Szybko schnie, zatem rośliny posadzone na takim podłożu trzeba bardzo regularnie i często podlewać – w czasie suszy szczególnie.
Większość roślin nie toleruje takiej gleby, bo jest ona zbyt mało zasobna. Gatunki, które można na niej uprawiać to te, które pochodzą z terenów pustynnych albo piaszczystych (np. z wydm): mikołajki nadmorskie, zawciąg nadmorski, sosny kosodrzewiny i sukulenty.
Jak poprawić jakość gleby piaszczystej? Przede wszystkim należy wzbogacać ją nawozami organicznymi – mieszać z kompostem, obornikiem albo ziemią liściową. Dzięki temu piaszczysta część gleby wzbogaci się w składniki odżywcze i stanie się nieco mniej przepuszczalna. Lepiej nie korzystać z nawozów mineralnych, bo nie poprawią jakości ziemi, a zostaną po prosu wypłukane.
Najlepszymi glebami pod uprawę roślin są gleby mieszane: piaszczysto-gliniaste lub gliniasto-piaszczyste. Fot.123RF.com
-
Gleby ciężkie – gliniaste lub ilaste
Glebę tę łatwo poznać, bo po prostu przypomina swoją konsystencją glinę: jest zbita, lepiąca, łatwo uformować z niej kulkę, rozmazuje się i brudzi ręce. Tego typu podłoże jest bogate w składniki mineralne, niestety jest tak zbite i ciężkie, że roślinom ciężko jest z tych składników czerpać. Przez to, że jest tak źle napowietrzone i gęste, bardzo powoli się nagrzewa, więc wiosną długo pozostaje zimne. Chłonie wodę i długo ją trzyma, co niestety jest wadą w okresach deszczu – korzenie łatwo w takich warunkach gniją. Z kolei w czasie suszy bardzo się twardnieje i pęka, co także nie sprzyja uprawom.
Mało jest roślin, które udadzą się na tego typu glebie, dlatego warto zadbać o poprawienie jej jakości. Jak to zrobić? Przede wszystkim trzeba ją rozluźnić, czyli poprawić warunki powietrzno-wodne. Żeby to zrobić, trzeba regularnie ją przekopywać – najlepiej zrobić to jesienią i pozostawić w tzw. ostrej skibie, czyli nie rozgrabiać. Dodatkowo warto regularnie mieszać ją z piaskiem, zmieloną korą, obornikiem, kompostem – jej struktura stanie się bardziej przepuszczalna, a gleba będzie odżywiona.
-
Gleba piaszczysto-gliniasta albo gliniasto-piaszczysta
To najlepszy rodzaj podłoża ogrodowego. Stanowi połączenie gleby piaszczystej i gliniastej, dzięki czemu ma idealnie wyważoną przepuszczalność – nie kumuluje zbyt długo wody, a z drugiej strony nie wysycha tak szybko, jak gleba piaszczysta. Podłoże jest zasobne w składniki pokarmowe, a używane przy nim nawozy nie wsiąkają szybko w głębokie warstwy gleby, a tylko zostają tam, gdzie są pobierane przez rośliny. To gleby bardzo uniwersalne – można sadzić na nich wszystkie rodzaje roślin ogrodowych.
Takie podłoże można także dostosować do wymagań konkretnych gatunków, wpływając na ich pH, jakość i inne parametry. Do uprawy roślin kwasolubnych wystarczy dodać do gleby piaszczysto-gliniastej nieco kwaśnego torfu i przekompostowanej kory sosnowej. Przygotowując rabatę dla gatunków lubiących podłoże wapienne, dobrze jest wzbogacić ją o związki wapnia, np. poprzez dodanie kredy ogrodniczej. Uszlachetniając glebę dla roślin potrzebujących dużo składników odżywczych, można podłoże mieszane nawozić kompostem.
-
Gleba próchnicza
To najbardziej pożądany rodzaj gleby, chociaż występujący stosunkowo rzadko. Takie podłoże można spotkać na terenach leśnych albo w ogrodach, gdzie regularnie gleba była wzbogacana nawozami. Charakteryzuje ją idealna wręcz przepuszczalność (dobre stosunki powietrzno – wodne), chłonie wodę, nie kumuluje jej w nadmiarze, łatwo się nagrzewa. Jej ogromnym atutem jest duża ilość próchnicy i materii organicznej oraz zasobność w składniki pokarmowe.
Jak sprawdzić rodzaj gleby?
Zanim zaczniesz planować ogród, sprawdź, jaką masz glebę. Można to zrobić, biorąc do ręki garść podłoża i obserwując, czy bliżej mu do gliny, czy do piasku. W zależności od tego glebę trzeba spulchniać i rozluźniać albo zagęszczacz przy pomocy kompostu.
Do sprawdzenia pH gleby przyda się kwasomierz, który wkładany do ziemi odczytuje jej odczyn. Znajomość stopnia zakwaszenia pozwoli nie tylko na dobranie odpowiednich gatunków roślin, ale także na poprawę pH, na przykład na bardziej neutralne.
Znajomość typu gleby, który masz w ogrodzie, implikuje rodzaje roślin, które posadzisz, a także dobór nawozów. Gleby mogą być mało urodzajne i piaszczyste albo z kolei bardzo gliniaste. Nawet jeśli nie jesteś posiadaczem podłoża mieszanego, czyli najkorzystniejszego do uprawy roślin, to nic – każdy rodzaj gleby można poprawić, dodając do niej odpowiednie składniki. Po kilku sezonach pracy z ziemią będzie ona dużo bardziej przystosowana do uprawy nawet bardzo wymagających gatunków.
Przeczytaj również: Jak przyśpieszyć kompostowanie? Zalety drożdży w kompoście i przepis na domową miksturę
Drożdże przyśpieszają rozkład kompostu. Fot. 123RF.com