Piękny i użyteczny król ogrodu. Jak dbać o amarantusa?

Spis treści:

• Amarantus – charakterystyka i popularne odmiany
• Jakie wartości odżywcze ma szarłat?
• Warunki uprawy i pielęgnacja
• Choroby i szkodniki

Amarantus – charakterystyka i popularne odmiany

Amarantus, inaczej nazywany szarłatem należy do rodziny szarłatowatych (łac. Amaranthaceae). Pochodzi z Ameryki Południowej. Jest to bylina wieloletnia charakteryzująca się przede wszystkim wyjątkowymi, długimi kwiatostanami. Są one proste, zwisające, przypominające kłosy. Najczęściej mają barwę szkarłatną, ale jest ona ściśle uzależniona od odmiany.

Istnieje kilkadziesiąt gatunków rośliny, a jeszcze więcej odmian, które mogą osiągać od 60 do nawet 300 cm wysokości. Wiele z nich to chwasty, inne to majestatyczne krzewy z intensywnie czerwonymi kwiatami, a jeszcze inne to byliny z niezwykle barwnymi liśćmi. Wiele z wariantów amarantusa jest jadalnych, jednak miej na uwadze, że niektóre z nich nie nadają się do spożycia. Wybierając odmianę, zawsze sprawdź wszystkie istotne informacje pod tym kątem.

• Szarłat zwisły

Amarantus ozdobny do ogrodu osiągający wysokość do 100 cm. Długoogonkowe liście mają zielony kolor i jajowaty kształt. Są ostro zakończone. Kwiaty to ciemnopurpurowe, długie, zwisające kłosy, które są główną ozdobą rośliny. Na wierzchołkach są dłuższe, na bocznych pędach znacznie krótsze.

• Szarłat wiechowaty

Amarantus ozdobny do ogrodu, który może osiągnąć do 100 cm wysokości. Ma zwarty, zgrabny pokrój i intensywnie zielony kolor ulistnienia. Jego cechą charakterystyczną są kwiaty – głęboko szkarłatne, żółte lub zielone. Są duże i wzniesione, dzięki czemu prezentują się niezwykle dostojnie.

• Odmiana Valentine

Jadalna odmiana amarantusa, która w około 45 dni wydaje plon gotowy do zbioru. Ma wzniesione, szkarłatne i kwiaty i lancetowate, duże liście tego samego koloru. Dodatkową ozdobą są jasnoczerwone brzegi liści. Kwiaty są źródłem drogocennych nasion, jednakże wszystkie części nadziemne rośliny nadają się do jedzenia. Ulistnione łodygi są doskonałe do sałatek.

• Odmiana Helios

Jadalna odmiana amarantusa o podobnej wielkości, co Valentine. Tutaj jednak kwiaty są nieco większe i gęstsze, a ich kolor to pomarańczowo-zielony. Jasnozielone liście mają bardzo dekoracyjne, zabarwione na pomarańczowo nerwy. Daje bardzo wysoki plon.

To tylko niektóre z propozycji tych jedynych w swoim rodzaju roślin. Poniżej przedstawiliśmy kolejne powody, dla których niejednokrotnie amarantus został nazwany królem ogrodu.

Jakie wartości odżywcze ma szarłat?

Szarłat jest wyjątkowo cenną rośliną ze względu na swój skład. Takie bogactwo witamin i minerałów w jednej roślinie spotyka się raczej rzadko. W roślinie, w różnych ilościach znajdują się:

• witaminy C, E i B,
• wapń,
• magnez,
• potas,
• fosfor,
• żelazo,
• antyoksydanty,
• błonnik.

Jako, ze amarantus jest źródłem aż tylu substancji, od lat są z niego wytwarzane mąka i kasza. Warto wiedzieć, że:

• roślina nie zawiera glutenu, więc jest idealnym składnikiem wspierającym dietę osób chorujących na celiakię,
• amarantus ma więcej żelaza niż osławione liście szpinaku,
• błonnik występuje w amarantusie w większej ilości niż w popularnej owsiance,
• ma niską zawartość cholesterolu, ale stosunkowo wysoką zawartość tłuszczów, białek i dobrze przyswajalnych aminokwasów,
• doskonale nadaje się jako dodatek do pieczywa, które dzięki niemu zyskuje nie tylko na smaku, ale i na wartościach odżywczych.

Już to powinno cię przekonać do uprawy amarantusa. Warto więc, abyś wiedział, jak to zrobić.

Warunki uprawy i pielęgnacja

Amarantus jest rośliną ciepłolubną, jednakże nie ma wygórowanych wymagań co do uprawy. Dlatego z powodzeniem powinno udać ci się utrzymać go w swoim ogrodzie. Wybierając odpowiednie stanowisko i dobrze dbając o swój okaz, możesz być prawie pewny, że odwdzięczy ci się pięknym wyglądem i w razie możliwości również i plonem.

• Ziemia pod uprawę amarantusa powinna być lekka, przepuszczalna i średnio żyzna. Pamiętaj o jej regularnym, ale rozsądnym nawadnianiu, bo szarłaty nie lubią być ani przesuszane, ani przelewane. Możesz od czasu do czasu zraszać roślinę, ponieważ bardzo dobrze reaguje na ten zabieg pielęgnacyjny.
  
  
• Wybierz stanowisko słoneczne i najlepiej osłonięte od przeciągów. W zimie okrywaj roślinę, bo może nie wytrzymać minusowych temperatur. Jeśli hodujesz amarantusa w pojemniku, zadbaj o ocieplenie go w odpowiedni sposób. Możesz też umieścić roślinę na zimę w miejscu, w którym mróz nie będzie jej zagrażał. Pamiętaj jednak o słońcu i o podlewaniu.
  
  
• Nawożenie to bardzo istotny element pielęgnacyjny szarłatów, ale nie musi być ono intensywne. Rośliny te nie mają wygórowanych wymagań w tej kwestii, dlatego warto użyć do tego gotowego nawozu, który jest przeznaczony właśnie dla nich.
  
  
• Istotne jest odchwaszczanie, które powinieneś wykonywać jedynie mechanicznie. Opryskiwanie amarantusa i obszaru wokół niego chemicznymi środkami ochrony rośliny nie jest dobrym pomysłem.

Choroby i szkodniki

Amarantusy nie są szczególnie podatne na choroby i szkodniki, jednakże jest kilka zagrożeń, o których warto wiedzieć. Problemy pojawiają się głównie ze względu na złe warunki uprawowe lub niewłaściwą pielęgnację. Zależy to też od roślin, które uprawiasz w sąsiedztwie szarłatów. Zwracając uwagę na niepokojące objawy na liściach i pozostałych częściach nadziemnych rośliny powinieneś dość szybko zorientować się, z czym masz do czynienia.

• Mączniak prawdziwy objawia się białym, mączystym nalotem na liściach. Przede wszystkim musisz usuwać porażone rośliny, ponieważ jest to choroba zbyt intensywnie postępująca, aby próbować ją zwalczyć w innych sposób. Pojawia się, gdy wilgotność podłoża i otoczenia są zbyt wysokie. Prewencyjnie możesz zastosować oprysk ze skrzypu polnego. Jeśli porażenie było duże, zastosuj środki chemiczne na wszystkie pozostałe rośliny.
  
  
• Mączniak rzekomy wymaga od ciebie takich samych działań. Objawia się na liściach ciemnożółtym, brudnym nalotem.
  
  
• Zgnilizna twardzikowa objawia się watowatym, białym nalotem z ciemnymi kropkami, który pokrywa łodygi. Pojawia się przy zbyt dużej wilgotności i tak jak przy pozostałych chorobach wywoływanych przez patogeny grzybowe, musisz pozbyć się rośliny i zaopiekować się dobrze tymi, które zostały.
  
  
• Mszyce pojawiają się na całej roślinie, jednak zwróć uwagę na dolną stronę liści. Z tym szkodnikiem świetnie radzą sobie ich wrogowie naturalni. Paczki z biedronkami i owadami bzygowatymi dostaniesz w sklepach ogrodniczych. Jeśli chcesz, równocześnie z wprowadzeniem owadów pożytecznych zastosuj oprysk ekologiczny, który nie będzie dla nich szkodliwy. W przypadku dużej inwazji możesz zastosować chemię, ale miej na uwadze, że tym samym pozbędziesz się również wprowadzonych owadów nierobiących krzywdy amarantusowi.
  
  
• Ślimaki – jeśli nie zauważysz ich w odpowiednim czasie i nie zaczniesz skutecznie działać, zniszczą ci wszystkie młode sadzonki amarantusa. Dlatego kiedy tylko zauważysz charakterystyczne, podłużne dziury w liściach, zastosuj pułapki, wyłap szkodniki ręcznie lub zastosuj oprysk chemiczny. Nigdy ich nie bagatelizuj!

Amarantus nie będzie wymagał od ciebie zbyt wielu czynności pielęgnacyjnych. Zapewnij mu właściwe warunki, a będziesz się mógł cieszyć jego kwitnieniem przez całe lato!

Przeczytaj również: Niezawodne przepisy na opryski domowej roboty. Przepędzą mrówki, mszyce a nawet ślimaki