Spis treści:
Gipsówka — charakterystyka
Gipsówka występuje na terenie Azji i Europy. W naturalnym środowisku można ją spotkać także w Polsce, gdzie podlega częściowej ochronie. Okaz często jest nazywany również łyszczcem. Należy do rodziny goździkowatych. Cechą charakterystyczną byliny są liczne kwiaty. Na jednej roślinie może być ich nawet do stu. Są niewielkie, składają się z pięciu listków. Najczęściej mają biały kolor, ale można również znaleźć gipsówkę o różowym bądź purpurowym zabarwieniu.
Długość łodygi jest uzależniona od gatunku, ale okaz może osiągać nawet metr wysokości. Liście gipsówki charakteryzuje soczyście zielona barwa, a kształtem przypominają igłę. Mają lancetowaty kształt. Rozbudowany pokrój ozdobnej byliny sprawia, że doskonale sprawdza się, jako element dekoracyjny ogrodów, tarasów, a także rabat i skalniaków.
- Odmiany gipsówki
Odmiany gipsówki różnią się między sobą zarówno wielkością kwiatów, jak i okresem kwitnienia. W Polsce można spotkać następujące gatunki łyszczca:
- łyszczec polny (z łac. Gypsophila muralis): odmiana jest rzadko spotykana w ogrodach. O wiele częściej można zauważyć ją na brzegach pól, mokradeł i łąk. Kwiaty pojawiają się między czerwcem a wrześniem i mają dzwonkowaty kształt;
- gipsówka wytworna (z łac. Gypsophila elegans): to najpopularniejszy gatunek gipsówki, który można wykorzystać jako ozdobę bukietów, sal oraz kościołów podczas ślubów. Drobne kwiaty o białym, różowym lub purpurowym kolorze pojawiają się licznie przez całe lato. Roślina osiąga około 60 cm wysokości, a jej liście mają szaro-zielony kolor. Gipsówka wytworna jest rośliną jednoroczną;
- łyszczec wiechowaty (z łac. Gypsophila paniculata): odmiana charakteryzuje się dużym rozmiarem. Osiąga ponad metr wysokości oraz szerokości. Kwiaty pojawiają się w drugiej połowie lata i są obecne do początku jesieni. Łyszczec wiechowaty sprawdza się w bukietach i na rabatach;
- łyszczec rogownicowaty (z łac. Gypsophila cerastioides): roślina jest niewielka, ponieważ osiąga jedynie 10 cm wysokości i 25 cm szerokości, więc doskonale nadaje się do rabat i skalniaków. Kwiaty są niewielkie. Mają biały lub różowy kolor. Mogą na nich występować purpurowe żyłki. Z kolei listki są drobne, okrągłe i pokryte delikatnym mchem.
Liczne odmiany gipsówki sprawiają, że każdy może wybrać dla siebie gatunek, który będzie odpowiadał jego potrzebom oraz możliwościom. Kwiaty są wyjątkowo urocze i ozdobne, dlatego warto pamiętać o tych odmianach, które umożliwiają cięcie kwiatów do bukietów.
Uprawa gipsówki
Uprawa gipsówki może się odbywać zarówno w ziemi, jak i w doniczce. Roślina lubi przede wszystkim ciepłe i słoneczne stanowiska, dlatego warto umieścić ją w południowej bądź zachodniej części ogrodu, tarasu czy balkonu. Podłoże powinno być lekkie i przepuszczalne, ponieważ okaz źle znosi przelania. Ziemię uniwersalną warto więc nieco rozluźnić za pomocą piasku, drobnego żwiru lub perlitu. Gleba powinna mieć odczyn obojętny lub zasadowy.
Jeśli chodzi o wysiewanie, to rośliny jednoroczne należy sadzić prosto do ziemi wiosną, gdy mrozy pojawiają się już raczej sporadycznie. Jeśli zaś chodzi o wieloletnie okazy, to na zimę należy je podciąć. Warto także sprawdzić przed sadzeniem, jak szeroki będzie pokrój rośliny oraz jej docelowa wysokość. Strzeliste odmiany potrzebują wsporników, które ułatwią im wzrost.
W kwestii podlewania należy pamiętać, że gipsówka nie lubi nadmiaru wody, ale przesadne przesuszenie wpłynie na zmniejszenie intensywności kwitnienia i kondycję całej rośliny. Ze względu na słoneczne stanowisko okazy szybko wysychają — szczególnie te w donicach, ponieważ mają ograniczony obszar, z którego mogą pobierać wodę. Warto regularnie do nich zaglądać i podlewać je raz na 7-10 dni niewielką ilością wody.
Przeczytaj również: Kwiaty na fuksji będą się mnożyć. Wystarczy zrobić specjalną odżywkę
Rozmnażanie gipsówki
Rozmnażania gipsówki może odbywać się na dwa sposoby:
- generatywny,
- wegetatywny.
Pierwszy polega na wysiewaniu nasion, które powinno odbywać się wiosną (zarówno w przypadku roślin sadzonych do ziemi, jak i doniczkowych). Wegetatywne rozmnażanie gipsówki polega na rozdzielaniu jej bryły korzeniowej i jest możliwe jedynie w przypadku okazów wieloletnich.
Młode siewki gipsówki można hodować także w domu. Fot. 123RF.com
Możliwe jest także hodowanie młodych siewek w domu, aby następnie wsadzić je do podłoża na zewnątrz, gdy zrobi się ciepło. W takim wypadku należy pamiętać, że gipsówki mają tendencje do rozrastania się, dlatego nie należy sadzić ich częściej niż co 50-70 cm, aby wzajemnie się nie zagłuszały.
Nie należy również sadzić gipsówki w kwaśnej glebie, ponieważ nie będzie się tam rozwijać. Szkodniki gipsówki pojawiają się rzadko. Największym zagrożeniem są dla niej ślimaki. Ich obecność wokół okazu należy kontrolować przez okres kwitnienia, a w przypadku wieloletnich okazów również zimą, ponieważ mięczaki wówczas także żywią się fragmentami rośliny. Zagrożeniem może być także pomrów wielki, które chętnie sięgają po młode pędy okazu. Są to charakterystyczne, duże ślimaki, pozbawione muszli. Stanowią poważne zagrożenie zarówno dla roślin na rabatach czy skalniakach, jak i warzywnych grządkach, ponieważ chętnie żywią się zarówno liśćmi, jak i ich owocami.
- Nawożenie gipsówki
Nawożenie gipsówki to aspekt, na który trzeba zdecydowanie uważać podczas pielęgnacji. Roślina nie ma wysokich wymagań, jeśli chodzi o składniki odżywcze, a jej wątłe kwiaty intensywnie reagują na nadmiar składników odżywczych. Gipsówkę łatwo spalić, przez co nie będzie się jej dało uratować. Nawożenie na ogół jest zbędne i niezalecane. Najlepiej wcale go nie wykonywać i pozwolić roślinie spokojnie rozwijać się w jej własnym tempie.
Gipsówka to wyjątkowa roślina, którą z łatwością możesz wyhodować zarówno w ogrodzie, jak i na tarasie czy balkonie. Nie ma dużych wymagań, jeśli chodzi o pielęgnację, dlatego jest idealna dla tych, którzy cenią sobie rośliny, o których można z powodzeniem zapomnieć na wiele dni. Jej liczne kwiaty cieszą oczy, dlatego warto mieć ją zarówno w donicy, jak i w postaci bukietu na stole.
Choroby gipsówki
Zasadniczo choroby gipsówki pojawiają się rzadko, ponieważ roślina jest odporna na działanie szkodników czy chorób grzybowych. Największym zagrożeniem dla ozdobnych okazów są błędy pielęgnacyjne. Zbyt zacienione stanowisko prowadzi do ograniczenia kwitnienia, a jeśli już kwiaty się pojawiają, to są drobne i rzadkie.
Poważnym błędem jest także nadmierne podlewanie gipsówki. W przypadku młodych roślin prowadzi do gnicia łodyżek i liści, a dla wieloletnich bylin oznacza gnijącą bryłę korzeniową. W przypadku pojawienia się objawów zgnilizny rośliny nie będzie dało się już uratować. Należy ją wykopać, a w jej miejsce posadzić nowy okaz, któremu należy pozwolić spokojnie rosnąć: rzadko do niego zaglądać i umiarkowanie go podlewać.
Przeczytaj również:
Kielichowiec wonny, chiński i plenny - pielęgnacja, uprawa i rozmnażanie kielichowca
Róże nostalgiczne – kwiaty jak z Tajemniczego Ogrodu. Jak uprawiać i pielęgnować różę Nostalgię?
Wieloletnie rośliny na skalniak. Najpiękniejsze trwałe krzewy, trawy, byliny na skalniak