Spis treści:
Kiwano – słodki ogórek z kolcami
Kiwano (Cucumis metuliferus) to wysokie, jednoroczne pnącze z rodziny dyniowatych. Znane jest pod różnymi nazwami, m.in. ogórek kolczasty, ogórek rogaty, ogórek afrykański lub afrykański melon. Pochodzi z tropikalnych rejonów Afryki, ale obecnie uprawiane jest też uprawiane w Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Chile, Jemenie czy Portugalii. Natomiast w Polsce kiwano jest rośliną mało znaną, choć można ją kupić w wybranych sklepach z egzotyczną żywnością. Co ciekawe, nazwa została jej nadana w Nowej Zelandii – pochodzi ona od połączenia słów kiwi i banan.
Kiwano rośnie bardzo szybko i może dorastać nawet do 2 m wysokości. Tworzy cienkie i elastyczne łodygi z wąsami czepnymi. Liście są długoogonkowe, nieco kanciaste i zielone (są podobne do liści ogórka). Zarówno pędy, jak i blaszki liściowe pokryte są drobnymi, kłującymi i szorstkimi włoskami. Na przełomie lipca i sierpnia w kątach liści pojawiają się żółte kwiaty. Po zapyleniu rozwijają się z nich nieduże (około 10 cm długości), pękate owoce, pokryte grubą skórką. Początkowo są one zielone, a z czasem stają się pomarańczowo-żółte. Dość gęsto pokrywają je liczne wyrostki z krótkimi ostrymi kolcami. Miąższ kiwano jest zielonkawy i galaretowaty, posiada mnóstwo jadalnych nasion (podobnych do tych u ogórka). Owoce mogą ważyć około 200-400 g.
Kiwano oczekuje bardzo ciepłego i słonecznego stanowiska. Fot. 2ban/123RF.com
Jak uprawiać kiwano?
Choć kiwano jest rośliną tropikalną, jego uprawa uda się także w naszym klimacie. Należy jednak pamiętać, że ma wysokie wymagania cieplne, dlatego jego uprawa jest możliwa głównie pod osłonami lub w tunelach. Jeśli jednak zdecydujemy się na rośliny do gruntu, należy zapewnić jej bardzo ciepłe stanowisko. Kiwano nie znosi chłodu i najlepiej rośnie w temperaturze 20-25 st. C. Gdy spada ona poniżej 15 st. C, jego wzrost zostaje zatrzymany. Jeśli jednak temperatura spada poniżej 5 st. C, roślina obumiera. Sprawdź, jak uprawiać kiwano, aby w pełni cieszyć się jego niezwykłym smakiem i wartościami.
- Sadzenie
Kiwano można uprawiać z siewu bezpośrednio do gruntu. Warto jednak mieć na uwadze, że nasiona najlepiej kiełkują w temperaturze 20-27 st. C w ciągu dnia oraz 17-20 st. C w nocy. W związku z tym uprawę ogórka kolczastego warto przeprowadzić z rozsady. Nasiona wysiewa się na przełomie kwietnia i maja do niewielkich doniczek lub pod ciepłymi osłonami (nie należy ich siać zbyt gęsto). Głębokość siewu powinna wynosić 1,5-2 cm. W tym celu najlepiej sprawdzi się podłoże uniwersalne lub torfowe o pH 5,5-7. W optymalnych warunkach nasiona kiełkują już po kilku dniach.
Gdy sadzonki będą miały 3-5 liści właściwych, można je wysadzić do gruntu. Najlepiej to zrobić w pierwszej dekadzie czerwca, gdy minie ryzyko przymrozków. Sadzimy je w rozstawie 60 x 100 cm. W pierwszych dniach po posadzeniu konieczne jest regularne podlewanie. Gdy spodziewane są spadki temperatur, młode rośliny warto zabezpieczyć białą włókniną. Kiwano rośnie niezwykle szybko (w optymalnych warunkach jego pędy przyrastają nawet do 20 cm w ciągu doby). Dlatego należy zapewnić mu podpory, inaczej będzie płożyć się po ziemi.
- Stanowisko i ziemia
Kiwano ma wymagania zbliżone do ogórków. Preferuje stanowisko ciepłe i słoneczne, konieczne osłonięte od silnych wiatrów. Poradzi sobie też w miejscach nieco zacienionych. Najlepsza będzie dla niego gleba żyzna, próchnicza, przepuszczalna i zasobna w składniki pokarmowe (przed posadzeniem warto nawieźć ziemię kompostem lub obornikiem). Oprócz tego kiwano dobrze rośnie na glebach gliniasto-piaszczystych.
Przeczytaj również: Rośliny okrywowe do słońca. Żelazne pewniaki, które zakryją szpetne miejsca w ogrodzie
- Podlewanie i nawożenie
W uprawie kiwano szczególnie ważne jest podlewanie, zwłaszcza w okresie suszy, a także podczas kwitnienia i zawiązywania owoców. Nawet krótkotrwały niedobór wody może spowodować zrucanie kwiatów i zawiązków owoców. Aby zmniejszyć częstotliwość podlewania, niektóre osoby zalecają do podłoża niewielką ilość hydrożelu ogrodniczego. Oprócz tego ogórek kolczasty lubi regularne nawożenie. W tym celu najlepiej użyć nawozów wieloskładnikowych. Ważne jest też odchwaszczanie terenu wokół rośliny.
Owoce kiwano można przechowywać nawet do pół roku. Fot.maabaff/123RF.com
- Choroby i szkodniki
Niewątpliwą zaletą kiwano jest odporność na choroby i szkodniki. To sprawia, że specjalne zabiegi prewencyjne nie są niezbędne. Niemniej jednak czasem mogą wystąpić choroby wirusowe czy mączniak prawdziwy. Niekiedy można też zaobserwować mszyce, mączliki czy wciornastki.
Jak jeść kiwano? Zastosowanie
Kiwano kwitnie 6-8 tygodni od wysadzenia rozsady na miejsce stałe. Gdy temperatura jest wysoka, a warunki sprzyjające, po około 2 tygodniach od kwitnienia owoce dorastają do odpowiedniej wielkości. Ważne jest, aby zdążyć je zebrać przed pierwszymi jesiennymi przymrozkami, inaczej szybko zgniją i nie będą nadawały się do spożycia. Najlepiej zbierać owoce jeszcze nie w pełni wybarwione, ponieważ swój słoneczny kolor uzyskują po zbiorze. Z powodzeniem można spożywać je na surowo, wyjadając łyżeczką miąższ. Jego smak jest orzeźwiający i kwaskowaty, przypomina połączenie ogórka z melonem, kiwi oraz bananem. Miąższ kiwano można też dodawać do sałatek, deserów, koktajli, a nawet potraw z ryb i owoców morza.
Owoce ogórka kolczastego są nie tylko smaczne, ale również bardzo wartościowe. Są bogate w witaminę C, a także B3, B5, B6 oraz E. Ponadto stanowią skarbnicę cennych składników mineralnych, takich jak potas, magnez, żelazo, wapń, fosfor, mangan i cynk. Owoce kiwano są też niskokaloryczne, gdyż zawierają tylko 44 kcal w 100 g. Co więcej, można je przechowywać przez kilka miesięcy w temperaturze pokojowej (nawet do pół roku).
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Najważniejsza pielęgnacja truskawki w czerwcu. Wąsy, podlewanie, nawożenie i rozmnażanie
Czym nawozić pomidory w czerwcu, żeby dobrze plonowały? Ogrodnik pokazuje, jakie błędy robimy