Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie rodzaje ekologicznych środków wzmacniających rośliny możesz przygotować samodzielnie
- Jak przygotować wywary i gnojówki do pielęgnacji roślin
- Z jakich roślin przygotować skuteczne opryski
Ekologicznie na pomoc roślinom – naturalne preparaty roślinne
Dla ogrodnictwa ekologicznego ochrona roślin jest ogromnie ważną sprawą, ponieważ zwykle nie sięga się w nim po chemiczne i szybko działające insektycydy czy fungicydy. W sklepach ogrodniczych nie ma zbyt dużego wyboru naturalnych preparatów i co więcej, są one dość drogie. Czy można uprawiać rośliny bez używania środków niekorzystnie wpływających na środowisko i nie zbankrutować? Na szczęście, tak! Takie ekologiczne środki można wykonać samemu w domu. W tym celu warto sięgnąć po coś, co można znaleźć w każdym ogrodzie lub w jego otoczeniu – inne rośliny.
Miłośnicy naturalnych metod ochrony roślin mogą przebierać nie tylko w gatunkach roślin, które można wykorzystać. W zależności od oczekiwanego efektu można z nich przygotować:
- napary, które powstają po namoczeniu świeżych lub suszonych części zielonych roślin w gorącej wodzie przez kilkanaście minut. Warto pamiętać o tym, żeby nie używać do wykonywania naparów metalowych naczyń. Zdecydowanie lepiej wykorzystać naczynia ze stali nierdzewnej, porcelanowe, bądź szklane;
- wywary, które stosuje się zwykle do twardych części roślin. Ich wykonanie polega na początkowym moczeniu surowca w zimnej wodzie (ew. mającej temperaturę pokojową), a następnie gotowaniu się przez kilkanaście minut;
- odwary, przygotowywane podobnie do wywarów, jednak w ich przypadków rośliny zalewa się wrzątkiem przed ugotowaniem. Również sprawdzają się w przypadku kłączy, korzeni lub kory;
- wyciągi, które sporządza się mocząc suszone lub świeże ziele w zimnej wodzie przez około 24 godziny (czasami 12 godzin);
- gnojówki roślinne, które robi się przez co najmniej kilkanaście dni z zielonych części roślin w drewnianych bądź plastikowych beczkach. Sfermentowane gnojówki rozcieńcza się przed użyciem w odpowiednim stosunku. Stopień ich rozcieńczenia zależy od celu, w jakim mają być zastosowane (zwykle wynosi on 1:10 lub 1:20).
Do naturalnych i ekologicznych środków, które można przyrządzić samemu (choć już nie z roślin) należą także roztwory. Zwykle są to mieszanki wody z szarym mydłem, sodą lub mlekiem.
Co istotne, tego typu preparaty mają w głównej mierze działanie profilaktyczne i dość dobrze sprawdzają się w zapobieganiu chorobom lub szkodnikom. Trzeba je stosować dość regularnie i najlepiej kilkakrotnie. Na szczęście, choć często używane, nie powodują skutków ubocznych dla środowiska i opryskiwanych okazów. Nie trzeba czekać również zbyt długo, aby zjeść np. owoce po ich zastosowaniu – zwykle można zbierać je już następnego dnia.
Kiedy roślina zostanie zaatakowana przez chorobę lub szkodniki, nie zawsze uda się w 100% ją wyleczyć, ale można zahamować lub ograniczyć postępowanie szkód. Istotne jest tu dokładne opryskiwanie liści (najlepiej z obu stron), gdyż niektóre pasożyty lubią się chować w ich wewnętrznych stronach. Nie zaszkodzi jednak szczypta sceptycyzmu, ponieważ skuteczność ekologicznych środków wykonanych w domu nie jest zwykle sprawdzana tak, jak tych dostępnych w sklepach.
Zanim przystąpisz do działania…
Do przygotowania ekologicznych środków ochrony roślin można wykorzystać surowiec w formie suszu, rozdrobnionych korzeni, kłączy bądź świeżego ziela. Bardzo ważną kwestią jest ich odpowiedni zbiór, warunkujący ich dobroczynne właściwości. Najlepszym momentem jest pogodny poranek. W zależności od rodzaju rośliny, zbiera się ją tuż przed lub na początku kwitnienia. Dobrze jest przed zebraniem rośliny dokładnie ją obejrzeć. Do ochrony przydomowych roślin zdecydowanie nie będą nadawać się te zgniłe czy porażone chorobą.
Wywary, napary, gnojówki… garść przepisów, które warto wypróbować
Wiele roślin ma zdolność odstraszania szkodników lub zawiera trujące związki, dzięki czemu są bardziej odporne na ich ataki. Dlatego też to właśnie je wybiera się do sporządzania preparatów, które wspomogą ochronę roślin w ogrodowych uprawach.
Gnojówka z pokrzywy lub żywokostu
Niekwestionowaną królową naturalnej ochrony roślin jest niepozorna, parząca pokrzywa. Żywokost lekarski, choć niedoceniany, wcale nie ustępuje jej w dobroczynnych właściwościach. Do wykonania z nich gnojówki potrzebujesz:
- 1 kg świeżego ziela lub 200 g suszonej rośliny,
- 10 l wody (najlepiej deszczówki).
Zielone części rośliny należy rozdrobnić (lub nie), umieścić w beczce, zalać wodą i pozostawić na 1-2 tygodnie. Wlot beczki dobrze jest przykryć gazą, co uchroni mieszankę przed muchami. Raz dziennie gnojówkę należy przemieszać. Gdy płyn przestanie się pienić (tj. zakończy się fermentacja), gnojówka jest gotowa. W celu wzmocnienia roślin należy używać jej do podlewania w postaci rozcieńczonej (w stosunku 1:10). Rozcieńczenie 1:20 będzie idealne do oprysków nadziemnych części w przypadku obecności mszyc.
Inne rośliny nadające się na gnojówkę to m.in.:
- skrzyp polny (dobrze radzi sobie z mszycami, przędziorkami i czerwcami – misecznikami oraz tarcznikami)
- wrotycz pospolity (na roztocza, szarą pleśń i rdze),
- czosnek i cebula (na choroby grzybowe).
Z pokrzywy przygotujesz skuteczną w działaniu gnojówkę Fot. 123RF/PICSEL
Wyciągi z bylicy piołun i bzu czarnego
Kwiaty i liście bzu może stanowić remedium na mszyce, rolnice oraz gąsienice bielinka kapustnika. Z kolei piołun zwykle polecany jest do walki z rdzą wejmutkowo-porzeczkową, mszycami, bielinkiem kapustnikiem oraz przędziorkami. Jak przygotować wyciągi, które sobie z nimi poradzą?
Wyciąg z piołunu:
- 300 g świeżych roślin (lub 30 g suszu) zalej 10 l wody.
- Pozostaw na około 24 godziny.
- Zastosuj w formie oprysku na całą roślinę.
Wyciąg z bzu czarnego:
- 1 kg kwiatów oraz liści zalej 10 l wody.
- Namaczaj przez 24 godziny.
- Przed użyciem należy rozcieńczyć płyn w stosunku 1:10.
- Stosować w formie oprysku.
Inne rośliny, z których można przyrządzić wyciągi to:
- krwawnik pospolity lub rdest sachaliński (na mączniaka prawdziwego),
- czosnek (choroby grzybowe i bakteryjne)
- aksamitki (na mszyce)
- pomidory (na bielinka kapustnika)
Wywary z krwawnika pospolitego i skrzypu polnego
Krwawnik pospolity i skrzyp polny to dwie, znane w medycynie ludowej rośliny, które z powodzeniem można wykorzystać w ogrodzie do ochrony roślin. Skrzyp specjalizuje się głównie w chorobach grzybowych (jak np. mączniak prawdziwy i rzekomy), natomiast krwawnik pomaga zapobiegać żerowaniu mszyc, wciornastków, tantnisia krzyżowiaczka, larw motyli i pluskwiaków oraz miodówek.
Do sporządzenia wywaru potrzebujesz 1 kg świeżych roślin i 10 l wody. Po 24-godzinnym namaczaniu należy wszystko gotować przez 30 minut, wystudzić i przecedzić. Do otrzymanego wywaru można dodać szare mydło.
Napary z wrotyczu pospolitego i liści chrzanu
Aby przygotować napar z tych roślin, należy przygotować 300 g świeżego rośliny i 10 l wrzątku. Po ostudzeniu napar z wrotyczu można używać na pędraki, mszyce i mrówki, a napar z liści chrzanu na choroby grzybowe.
Stosując ekologiczne środki ochrony roślin, należy pamiętać, że nie będą one nigdy tak skuteczne, jak środki chemiczne. Dlatego też w przypadku nasilonej inwazji szkodników lub sporych strat w wyniku chorób grzybowych, warto wyjątkowo rozważyć ich użycie.
Przeczytaj:
Jak zwalczyć chwasty domowymi sposobami?