Spis treści:
- Tantniś krzyżowiaczek — charakterystyka
- Objawy żerowania tantnisia krzyżowiaczka
- Ekologiczne zwalczanie tantnisia krzyżowiaczka
- Opryski przeciwko inwazji tantnisia krzyżowiaczka
Tantniś krzyżowiaczek — charakterystyka
Tantniś krzyżowiaczek (z łac. Plutella xylostella) to niewielki owad należący do rzędu motyli i do rodziny tantnisiowatych. W ciągu jednego roku dochodzi do rozwoju 3-4 pokoleń tantnisia. Pierwsze samice składają jaja na dzikich roślinach, wzdłuż głównych nerwów liści. Inwazja owadów ma intensywny przebieg, ponieważ jedna samica może złożyć nawet 150 jaj, z których wykluwają się gąsienice zaczynające żerowanie w czerwcu.
Szczególnie niebezpieczne dla upraw kapuścianych są osobniki pochodzące z kolejnych pokoleń. Te z drugiego rodu zaczynają żerowanie w lipcu i sierpniu. Rozmnażają się na liściach kapusty czy kalafiora, gdzie tworzą siateczkowe kokony. Żerowanie trzeciego pokolenia trwa między sierpniem a wrześniem. Jeśli jesień jest ciepła i słoneczna, na przełomie września i października może pojawić się 4. rzut inwazji tantnisia krzyżowiaczka.
Jak wygląda tantniś krzyżowiaczek?
Dorosłe osobniki mają niewielkie, brązowe skrzydła, których rozpiętość może sięgać 17 mm. Jaja owadów są żółte i lekko spłaszczone. Tantnisia w postaci motyla można zaobserwować między majem a wrześniem. Najczęściej pojawiają się wzdłuż nerwów liści w grupach, które składają się z 3-4 jaj. Z kolei gąsienice osiągają maksymalnie 12 mm długości, mają czarne głowy i jasnozieloną barwę. Cechą charakterystyczną gąsienic jest to, że kiedy się ich dotknie, wyginają się w podkowę, wypuszczają nić i opuszczają się na ziemię.
Szczególnie niebezpieczne dla upraw kapuścianych są osobniki pochodzące z kolejnych pokoleń. Fot.123RF.com
Objawy żerowania tantnisia krzyżowiaczka
Inwazją tantnisia krzyżowiaczka powinni martwić się przede wszystkim ci, którzy zajmują się uprawą:
- kapusty,
- kalafiora,
- brokuła,
- jarmużu,
Przeczytaj również: Poksrzypka - groźny szkodnik lilii i roślin cebulowych
Poskprzypka niszczy lilie i rośliny cebulowe. Fot. 123RF/PICSEL
Owady zjadają miękisz i nie naruszają cienkiej skórki, znajdującej się na powierzchni liści. Początkowo żerują wewnątrz nich, ale dość szybko wychodzą na zewnątrz i zaczynają żywić się fragmentami rośliny od dołu. W wyniku inwazji w roślinie pojawiają się dziurki, które są pokryte przezroczystą, cienką skórką. Gdy liście rosną, skórka zaczyna pękać i na powierzchni kapusty czy brokułów pojawiają się liczne dziury.
Tantniś powoduje tzw. wielogłowatość, która objawia się tym, że zamiast jednej, dorodnej główki kapusty, pojawiają się liczne, drobne pędy. Owady uszkadzają także różyczki kalafiora czy brokułów. W związku z ich żywieniem się jadalna część rośliny jest znacznie mniej dorodna i wygląda nieestetycznie. Pojawienie się tantnisia jest tym bardziej niebezpieczne, że motyl szybko się rozprzestrzenia, ponieważ niewielkie szkodniki są przenoszone przez wiatr.
Ekologiczne zwalczanie tantnisia krzyżowiaczka
Ekologiczne zwalczanie inwazji powinno dotyczyć przede wszystkim przydomowych upraw na niewielką skalę. Bardzo ważne jest wczesne wykrycie zagrożenia, dlatego zaleca się doglądanie warzyw już w maju. Wówczas pojawiają się dorosłe osobniki motyla, które zwiastują nadchodzącą inwazję groźnych gąsienic.
Zaletami stosowania ekologicznego zwalczania insektów są:
- ich naturalne pochodzenie,
- brak negatywnego oddziaływania na rośliny oraz otaczające je środowisko,
- brak skażenia gruntu poprzez zastosowanie środków chemicznych,
- niedoprowadzenie do zniszczenia powstałych upraw i ekosystemu wokół nich (w tym pożytecznych owadów).
O ile na plantacjach sięgnięcie po środki chemiczne często jest koniecznym zabiegiem, to w warunkach domowej uprawy znacznie rozsądniejszą opcją będzie wykorzystanie ekologicznych środków do walki z insektami. Dzięki nim zwiększysz szanse na to, że w kolejnych latach szkodniki nie będą się pojawiały, a jeśli już do tego dojdzie, to znacznie szybciej się z nimi uporasz — bez szkód wyrządzonych środowisku, które nie będzie wyjałowione.
Przeczytaj również: Powoduje spore szkody w ogrodzie. Jak rozpoznać turkucia podjadka
Dobre sąsiedztwo podczas sadzenia
Przede wszystkim warto dobrze rozplanować miejsce, w którym stworzy się domowy ogródek. Aby zabezpieczyć warzywa kapustne przed inwazją tantnisia krzyżowiaczka, nie należy lokować grządek w pobliżu pól z rzepakiem. To właśnie one są miejscem, w którym zimują insekty.
Warto także zwrócić uwagę na to, by nie sadzić w bliskim sąsiedztwie różnych rodzajów warzyw kapustnych - wówczas tantniś miałby duży obszar, na którym mógłby się swobodnie rozmnażać. Pamiętaj również o tym, aby pozbyć się z ogrodu resztek warzyw, które zostają po zakończeniu uprawy. Jeśli je zostawisz, staną się doskonałym środowiskiem do zimowania owadów.
Regularnie pielęgnuj swoje grządki
Choć może się wydawać, że nie ma żadnego powiązania między chwastami na grządkach a pojawieniem się motyli, to jest to błędne założenie. Nektar znajdujący się na roślinach przyciąga bowiem dorosłe osobniki, które się nim odżywiają. Sprzyjające warunki zwiększą szanse na to, że owad się zadomowi.
Aby stworzyć fizyczną barierę dla tantnisia, można wokół warzyw kapustnych zamontować specjalne siatki lub włókninę, przez którą motyle nie przenikają. Zdaniem ekspertów warto również regularnie zraszać warzywa, ponieważ szkodników jest znacznie mniej, gdy występują intensywne opady deszczu. Zraszanie warto wykonywać nawet codziennie: rano lub wieczorem. Pamiętaj, by nie robić tego w ciągu dnia, gdyż połączenie wody i promieni słonecznych może doprowadzić do spalenia roślin.
Opryski przeciwko inwazji tantnisia krzyżowiaczka
Jeśli chodzi o opryski, to warto zapobiegawczo stosować ich ekologiczne warianty, które poradzą sobie również z pojawieniem się pierwszych gąsienic. Zalecane jest stosowanie preparatu na bazie rumianku, liści pomidorów czy wrotyczu. Jeśli jednak łagodne opryski zawodzą, konieczne jest sięgnięcie po mieszanki chemiczne, które wykazują się dużą skutecznością w zwalczaniu szkodników.
Możesz sięgnąć także po dedykowane opryski i stosować je zgodnie z zaleceniami producenta. Szczególnie ważne jest to, by miały one charakter selektywny: powinny działać przeciw gąsienicom tantnisia, ale przy okazji nie mogą negatywnie oddziaływać na pożyteczne owady, które zamieszkują ogród warzywny, jak np. biedronki.
Zwróć również uwagę na informację odnośnie do tego, kiedy można zbierać i spożywać warzywa, które zostały poddane opryskowi. Na rynku są bowiem dostępne rozwiązania, które umożliwiają spożywanie warzyw już na następny dzień po dokonaniu chemicznego oprysku, jeśli zostaną one umyte.
Przeczytaj również: Niezawodne metody na ćmę bukszapanową. Szybko ją wytępisz
Tantniś krzyżowiaczek to niepozorny motyl, który może wyrządzić wiele szkód zarówno w domowej uprawie warzyw kapustnych, jak i na plantacjach. W porę zauważoną inwazję można zwalczyć zarówno ekologicznymi sposobami, jak i poprzez oprysk. Im szybciej podejmiesz się walki z tantnisiem, tym szybciej zauważysz jej efekty. Jednocześnie znacznie ograniczysz zniszczenia, jakich mogą dokonać gąsienice. Pamiętaj, by regularnie sprawdzać stan liści swoich roślin już od początku maja.
