Spis treści:
- Co warto wiedzieć o porzeczce czarnej?
- Odmiany porzeczki czarnej
- Owoce porzeczki czarnej – smaczne i zdrowe
- Uprawa i pielęgnacja porzeczki czarnej
- Jak przycinać porzeczkę czarną?
- Rozmnażanie porzeczki czarnej
- Zbiór owoców – kiedy jest na to najlepszy czas?
Co warto wiedzieć o porzeczce czarnej?
Porzeczka czarna (łac. Ribes nigrum) to należący do rodziny agrestowatych krzew, z którym często można się spotkać w polskich ogrodach przydomowych i na działkach. Jeśli tylko zapewni się mu odpowiednie warunki uprawowe, będzie pięknie owocować przez wiele lat.
Roślina dorasta do około 2 metrów wysokości, a więc jest wyższa od swojego „krewnego”, czyli porzeczki czerwonej. Niewielkich rozmiarów kwiaty pojawiają się w kwietniu lub maju. Niektóre odmiany są obcopylne, co oznacza, że do zapylenia konieczny jest pyłek innej odmiany, ale na rynku ogrodniczym występuje już coraz więcej egzemplarzy samopylnych. Liście są duże i ciemnozielone, a na spodzie znajdują się niewielkie, choć liczne, gruczoły. Wydzielają one charakterystyczny przyjemny zapach.
Dojrzewające w lipcu czarne i słodkawe owoce czarnej porzeczki należą do najzdrowszych owoców w rodzimym klimacie.
Odmiany porzeczki czarnej
Porzeczka czarna ma wiele odmian, które różnią od siebie wysokością, smakiem owoców oraz terminem owocowania.
Do popularnie występujących w Polsce odmian zaliczają się:
- porzeczka czarna Andega,
- porzeczka czarna Triton,
- porzeczka czarna Cassis blanc,
- porzeczka czarna Delbard Robusta,
- porzeczka czarna Ores,
- porzeczka czarna Tisel,
- porzeczka czarna Ojebyn,
- porzeczka czarna Ruben.
Niektóre z nich cechują się też zwiększoną odpornością na przemarzanie i patogeny chorobotwórcze.
Przeczytaj również: Niezwykle smaczna i zdrowa. Jak uprawiać jeżynę bezkolcową, by cieszyć się jej owocami?
Obecnie jeżyna bezkolcowa jest jednym z najchętniej uprawianych krzewów w przydomowych ogrodach i na działkach. Fot.123RF.com
Owoce porzeczki czarnej – smaczne i zdrowe
Owoce porzeczki czarnej to prawdziwe bogactwo witamin i innych drogocennych składników, które sprzyjają zdrowiu i urodzie. Są to między innymi:
- witamina C,
- witamina A,
- witamina E,
- witaminy z grupy B,
- magnez,
- fosfor,
- potas,
- garbniki,
- pektyny,
- flawonoidy i kwasy fenolowe,
- kwasy organiczne.
Czarna porzeczka wspiera utrzymanie optymalnego poziomu cholesterolu i pomaga obniżać stężenie cukru we krwi. Dzięki zawartości kwercetyny wspomaga oczyszczanie dróg moczowych. Te słodkawe owoce pomagają zahamować odkładanie w organizmie toksycznych związków oraz spowalniają proces starzenia. Niwelują również prawdopodobieństwo powstawania żylaków i zakrzepów.
Porzeczki można zrywać z krzaka i spożywać na surowo, ale jeszcze lepiej smakują w przetworach. Tworzy się z nich dość często różnego rodzaju koncentraty, dżemy, konfitury, a nawet nalewki i wina. Takie produkty warto spożywać zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, bo pomagają wzmacniać układ odpornościowy, zmniejszając ryzyko przeziębienia.
Owoce porzeczki czarnej mają liczne właściwości zdrowotne i doskonale nadają się na przetwory. Fot.123RF.com
Uprawa i pielęgnacja porzeczki czarnej
Uprawa porzeczki czarnej nie należy do najtrudniejszych. Nawet osoby początkujące spokojnie poradzą sobie z pielęgnacją tego krzewu w swoim ogrodzie. Odrobina dobrej woli i pracy wystarczy, by cieszyć się smakiem zdrowych, wartościowych owoców.
-
Stanowisko i wymagania glebowe
Porzeczka czarna, niezależnie od odmiany, bardzo lubi w pełni nasłonecznione stanowisko, ale nie przepada za zbyt silnym wiatrem. Nie jest ona też do końca odporna na przemarzanie, więc trzeba to brać pod uwagę, planując sadzenie i umiejscowienie rośliny.
Jeśli chodzi o glebę dla porzeczki czarnej, to powinna ona:
- być przepuszczalna,
- składać się z gliny lub z gliny i piasku,
- mieć odczyn lekko kwaśny (ph 6,0 – 6,5).
- Sadzenie porzeczki czarnej
Przed przystąpieniem do sadzenia krzewów, musisz odpowiednio przygotować glebę. Przede wszystkim oczyść ziemię z pozostałości po innych roślinach oraz z chwastów. Tych ostatnich pozbądź się bardzo dokładnie, wyrywając także korzenie. Żeby uzyskać jak najlepszy zbiór owoców, wzbogać podłoże o obornik, kompost lub inną tego typu substancję organiczną. Dzięki temu porzeczka czarna będzie się zdrowo i pięknie rozwijać. Zmieszaj nawóz z wierzchnią z wierzchnią warstwą gleby za pomocą wideł lub szpadla, by uzyskać jednorodną mieszankę.
Jeśli masz taką możliwość, użyj kwasomierza. W ten sposób upewnisz się, że gleba, na której sadzisz porzeczkę, ma odpowiedni poziom pH. Czasem potrzebne jest odkwaszanie lub zmiana planowanego stanowiska.
Są dwa sposoby sadzenia. Jeśli twoje sadzonki są doniczkowe, to możesz je sadzić przez cały sezon. Inaczej jest z krzakami z gołym korzeniem, które umieszcza się w glebie na jesień lub wczesną wiosną. Krzewy sadzi się około 5 – 10 cm głębiej, niż rosły w szkółce, w rządkach odległych od siebie o około 2 metry. Po wykonaniu tej czynności glebę wokół roślin obciśnij i obficie podlej.
Rozmnażanie czarnej porzeczki przez sadzonki wiosną wymaga wstępnego przygotowania miejsca do jej uprawy. Fot.123RF.com
-
Podlewanie porzeczki czarnej
Porzeczki czarne, podobnie jak czerwone, bardzo dobrze czują się w wilgotnym podłożu, dlatego trzeba zadbać o ich regularne nawadnianie. Pamiętaj jednak o tym, by przez przypadek nie zalać krzewu, bo wówczas może dojść do przemoknięcia korzeni i – w efekcie – do obumarcia rośliny.
-
Ściółkowanie porzeczki czarnej
Porzeczki warto ściółkować, bo zapobiega to wielu chorobom i rozwijaniu się chwastów. Sprawdzą się w tym celu:
- kora sosnowa,
- agrowłóknina,
- agrotkanina.
- Nawożenie porzeczki czarnej
W całym okresie uprawnym porzeczkę czarną powinno się nawozić materiałem organicznym. Trzeba jednak mieć na uwadze, że ten krzew wykazuje szczególną wrażliwość na chlorki. Unikaj zatem środków wieloskładnikowych, które zawierają właśnie ten składnik. Natomiast jeśli nie chcesz używać obornika, kompostu czy wermikompostu, zawsze możesz posiłkować się produktami mineralnymi.
Od czwartego roku każdego sezonu powinno się przeprowadzać cięcie odmładzające krzewów porzeczki czarnej. Fot.123RF.com
Jak przycinać porzeczkę czarną?
Przycinanie porzeczki czarnej może roślinie bardzo pomóc i zapewnić jej zdrowy, stabilny wzrost przez wiele lat. Trzeba jednak wykazać się cierpliwością.
Pierwsze cięcie wykonuje się tuż po posadzeniu – przytnij najsilniejsze pędy. Przez kolejne 2 – 3 sezony usuwa się jedynie uszkodzone części, bez gwałtownego redukowania. Dopiero po czterech latach przeprowadza się regularne przycinanie. Natomiast wieloletnie egzemplarze można przycinać już dużo bardziej intensywnie.
Nie ma idealnej pory na cięcie porzeczki czarnej. Niektórzy decydują się na to późną jesienią, wczesną wiosną, a nawet zimą. Ważne jednak, by zawsze używać do tego sekatora do roślin. Musisz też pamiętać o tym, by zawsze zostawiać na krzaku około 4 najsilniejsze pędy „dominujące”.
Rozmnażanie porzeczki czarnej
Porzeczkę czarną rozmnaża się za pomocą zdrewniałych sadzonek lub odkładów. Przy rozmnażaniu z sadzonek, pobiera się je z rośliny w okresie jesiennym.
Potrzebne będą do tego zdrowe i proste pędy o grubości około 1 cm i długości około 40 cm. Potnij je na odcinki o długości mniej więcej 25 cm. Następnie wiosną wkładaj je do gruntu tak, aby na powierzchni był widoczny najwyższy pąk. Zasyp rowek ziemią, dobrze ugnieć, by sadzonka miała kontakt z podłożem i podlej.
Zbiór owoców – kiedy jest na to najlepszy czas?
Zbiór owoców porzeczki czarnej rozpoczyna się w pierwszej połowie lipca, a kończy mniej więcej pod koniec sierpnia, choć ten okres może się wydłużać – w zależności od odmiany. Owoce zrywaj w sposób prawidłowy, a więc wraz z szypułkami, całymi gronami.
Z pewnością warto sadzić porzeczkę czarną w swoim ogrodzie lub na działce. Niewielki wysiłek zaowocuje – dosłownie – przepysznymi i bardzo zdrowymi zbiorami.
Przeczytaj również: Cięcie wiśni. Jak i kiedy przycinać wiśnie?
Cięcie wiśni wykonuj, gdy za oknem jest ładna pogoda, dzień jest suchy i słoneczny. Fot.123RF.com
Domowe przetwory. Czym zastąpić cukier? na INTERIA.TV.